Aanhalingstekens

Mijn meeste collega´s stonden erbij en luisterden ernaar. Als parlementair journalisten waren wij grotendeels onbekend met de geschreven en ongeschreven regels aan het hof. Slechts de royalty-verslaggeefster van de krant van wakker Nederland bevond zich in de positie de Koningin nog een verhelderende vervolgvraag te stellen: wie toch ook al weer de ontwerper was van de robe die ze vanavond tijdens het staatsbanket zou dragen.
 
(Wij voelden ons die middag sowieso enigszins opgelaten en ongemakkelijk, maar dat schijnt erbij te horen. Majesteit schijnt nu eenmaal die invloed te hebben op haar onderdanen, zeker als ze voor het eerst met haar mogen kennis maken. Zo is er het verhaal - te mooi om niet gebeurd te zijn - van dat ene D66-Kamerlid dat ooit een sherrytje met Beatrix mocht drinken. Hij was zo door zenuwen overmand, dat hij, voordat het gesprek goed en wel was begonnen, eerst een handjevol pistachenootjes naar binnen gooide. Ongepelde, wel te verstaan).
 
Gelukkig waren wij, onnozelaars in het verkeer met échte staatshoofden, nog gebriefd door een vriendelijke en voorkomende medewerker van de Rijksvoorlichtingsdienst over hoe ons tegenover de Koningin op te stellen. Les één: zelf het initiatief nemen was uit den boze. Majesteit zou zelf subtiel aangeven wat wel en wat vooral niet in het gesprek aan de orde mocht komen.
 
Over de status van het gesprek ging het ook nog. Normaal gesproken diende een dergelijk oponthoud alleen ter duiding van hetgeen zich op het staatsbezoek voltrok. Niets van wat de Koningin mededeelde, zou de andere dag te lezen mogen zijn in de kolommen van de krant. Dat had, zo hoefde de RVD ons hopelijk toch niet uit te leggen, alles te maken met het vraagstuk van de ministeriële verantwoordelijkheid.
 
Voor deze bijzondere gelegenheid echter wilde de dienst de teugels wel een beetje laten varen. Het letterlijk citeren van Majesteit bleef een brug te ver, maar op omfloerst toeschrijven zou geen verdere actie van regeringszijde worden ondernomen. 'De Koningin zei: het was vandaag een mooie dag', mocht dus niet. Maar 'Majesteit liet doorschemeren dat ze in haar leven wel eens slechtere dagen had meegemaakt', kon dus wel door de beugel van de Rijksvoorlichtingsdienst, die niet naliet ons op het hart te drukken welk een bijzonder privilege ons was vergund. Het scheelde voor de buitenstaander maar misschien een paar aanhalingstekens, maar voor de ingewijde Oranjekenners was er hier sprake van een welhaast revolutionaire gebeurtenis.
 
Natuurlijk ging het mis. De nuances in de omgang met het hof waren aan mij en aan de meeste van mijn collega's niet besteed. In tal van vaderlandse kranten was ´s anderendaags uitgebreid te lezen wat de Koningin vond van het weer in Tokio. Volledig gequoted, met aanhalingstekens en al.
 
Naar verluidt heeft deze gebeurtenis de verhouding tussen Koningshuis en vaderlandse pers weer voor jaren op scherp gezet. Een Boekesteijntje avant la lettre. Ook toen al.
 
Ad Burger