Social media zijn een fenomeen. Sociale netwerken hebben het gemakkelijk gemaakt om contacten met vrienden bij te houden, je leven te organiseren, je gedachten openbaar te maken, interesses te delen, nieuwtjes te brengen en heel veel meer. Social media groeien en ontwikkelen continu en bieden elke organisatie mogelijkheden – en moeilijkheden –, zelfs de meest traditionele.
Weinig organisaties zijn traditioneler dan die binnen Defensie. Toch maakt ook het leger grote stappen om de kracht te benutten van de nieuwe communicatienetwerken die zijn omarmd door miljoenen over de hele wereld.
Het begin van sociale netwerken
De opkomst van journalistiek door burgers (en propaganda via internet door terroristen) is verbazingwekkend snel gegaan. Pas in 1999 startte de eerste, publieke blog site. De eerste social network site (Friendster – nu voornamelijk een games site) werd in 2002 gelanceerd. Het nu meer dan 750 miljoen leden tellende Facebook begon in 2004. Dat was ook het jaar dat voor het eerst de term ‘social media’ opdook. YouTube volgde in 2005 en Twitter een jaar later.
Tot voor kort was het antwoord van de militaire autoriteiten op deze nieuwe media wereldwijd terughoudend. In 2009 verbood het Pentagon tijdelijk hun militair personeel om gebruik te maken van social media. Dit tot het Amerikaanse ministerie van Defensie een strategie had gevonden om te gaan met de open verspreiding van informatie en de onmogelijkheid deze informatie te controleren. Gedeeltelijk hadden deze zorgen van het leger echter een geheel, andere oorzaak, namelijk de generatiekloof.
Social media veranderen psychologisch en praktisch de traditionele, militaire hiërarchieën door deze niveauverschillen af te zwakken. In het leven van burgers zijn gebruikers van social media gelijk. En deze houding heeft zijn weerslag op het werkende leven van gebruikers. Het gebruik van social media door alle rangen van het leger heen zou kunnen leiden tot het delen van status en macht.
Van ramp tot triomf
Echter, juist het bewustzijn begint inmiddels tot voordelen te leiden. De reactie op twee natuurrampen enkele jaren na elkaar, laat zien hoe het denken over deze publieke netwerken is veranderd.
In 2004 leidde de tsunami in de Indische oceaan tot ongeveer 250.000 doden. Het Amerikaanse leger was als enige in staat om de humanitaire hulp voor deze enorme ramp te coördineren. Dit leger had voldoende capaciteit, schepen en zeer cruciaal: communicatiemiddelen. Maar er was een probleem. Geen enkele, grote charitatieve organisatie wilde hun neutrale positie laten ondermijnen door onder bevel te komen van het Amerikaanse leger. De coördinatie van hulp was daarom niet optimaal en in sommige gebieden werd dubbel werk gedaan. In andere gebieden kwam de hulp te laat.
Er werd een betaversie opgezet van wat nu bekend is als All Partners Access Network (APAN, community.apan.org). De Southern Command van het Amerikaanse leger, verantwoordelijk voor de militaire activiteiten in onder meer Zuid-Amerika, had het netwerk getest met een demonstratie die was gebaseerd op een aardbeving in Haïti. Het toeval wilde dat 24 uur na deze demonstratie een echte aardbeving Haïti teisterde. APAN kwam in actie.
Organisaties als Google brachten in kaart welke gedeelten van Haïti waren getroffen en in welke mate. Op het moment dat hulporganisaties in Port au Prince arriveerden werden zij gevraagd zich te registreren via APAN. Meer dan 400 organisaties deden dit en gebruikten het systeem om de aanwezige hulpmiddelen te zien en te weten te komen welke hulporganisaties er al aan het werk waren. Door deze coördinatie werd dubbel werk voorkomen, ontvingen meer mensen hulp en werden een groter aantal gebieden geïdentificeerd waar hulp nodig was. Hierdoor was de hulpoperatie efficiënter en werden meer levens gered. Militaire en charitatieve organisaties werkten succesvol in een neutrale zone waar ego’s overboord werden gezet.
Open maar controleerbaar
Vandaag de dag heeft een groeiend aantal leidinggevenden in het Amerikaanse leger, de marine en de luchtmacht een Facebook, Twitter en YouTube account dat de eigen medewerkers geregeld actualiseren. Velen schrijven blogs of laten deze schrijven. De legers in Europa en de rest van de wereld kunnen dit social media gebruik gemakkelijk adopteren.
Social media blijken relatief controleerbaar. Het leger kan boodschappen fijnslijpen en verfijnen voordat deze ‘gepost’ worden. Een YouTube video over de visie van een generaal op zijn taak kan worden verfijnd tot de toon precies goed is. Defensie kan reageren op kritiek via social media, wat laat zien dat de organisatie niet bang is voor kritische geluiden. Als de berichten beledigend zijn, kan Defensie deze verwijderen.
Invloed creëren
Militaire organen zetten sociale netwerken ook in om vijanden te beïnvloeden en te proberen te voorkomen dat potentiele vijanden zich tegen hen keren. In oorlogsgebieden, gebruikt het leger social media om hun beleid uit te leggen en burgers te overtuigen dat de inzet van het leger in hun eigen belang is. Dit gebeurt bijvoorbeeld in Afghanistan waar mobiele, sociale netwerken gemeengoed zijn geworden.
Het leger gebruikt ook steeds vaker gesloten netwerken binnen social media, zoals gemeenschappen die alleen op uitnodiging mee kunnen kijken en doen. Dit om direct met mensen te communiceren die te maken hebben met de militaire operaties.
Hiërarchieën afbreken
Sociale netwerken binnen militaire structuren ontwikkelen zich snel. Ze brengen hun eigen problemen rond veiligheid met zich mee en geven hiërarchieën een andere vorm.
Het veiligheidsprobleem is grotendeels opgelost door de militaire, sociale netwerken privé te houden, achter digitale vestingwerken die buitenstaanders tegenhouden. En door rol-afhankelijke toegang tot specifieke elementen van het netwerk.
NAVO-troepen in Afghanistan gebruiken bijvoorbeeld mobiele apparatuur om verslagen te zien over wat ze zouden moeten vinden op hun patrouilles. Dit gaat vaak om zeer specifieke informatie tot op bekende inwoners van elk mogelijk verblijf. De troepen kunnen binnen een gesloten netwerk ter plekke advies krijgen van bomexperts door berichten met foto’s van geïmproviseerde explosieven (IEDs: Improvised Explosive Devices) te sturen.
De toekomst
De toekomst van sociale netwerken en het leger zal onder meer afhangen van de technologische ontwikkelingen die moeilijk te voorspellen zijn. Niemand voorzag het buitengewone succes van Facebook en Twitter. Velen geloofden dat YouTube niet verder zou komen dan een groep filmfans. Nu zijn alle social media gebaseerd op relatief simpele concepten en eenvoudig programmeerwerk. Als deze concepten verder verfijnd worden en hun IT ingewikkelder wordt, zullen zich meer mogelijkheden ontvouwen voor Defensie.
Inhoudsopgave
The childhood of social networks
From disaster to triumph
Open but controllable
Creating influence
Breaking down hierarchies
Creating trust
The future
Why logica