Belangrijkste punten uit de monitor 2011
Bezuinigingen hebben de gemeentelijke arbeidsmarkt op slot gezet. De gemeentelijke bezetting is gekrompen, ouder en vrouwelijker geworden en er zijn minder externen ingehuurd. Het instroompercentage is in de afgelopen twee jaar gehalveerd.
Ouder en vrouwelijker
De gemiddelde leeftijd van de gemeenteambtenaren is iets gestegen, tot 46,3 jaar. Het aantal zestigplussers is nu meer dan 16.000, ruim 2 keer zo veel als 5 jaar geleden. Het percentage vrouwelijke gemeenteambtenaren blijft stijgen. Dat zal de komende jaren doorgaan, want er zijn meer oudere mannelijke gemeenteambtenaren dan vrouwelijke. Inmiddels werken overigens in 1 op de 3 gemeenten al meer vrouwen dan mannen.
Minder externen ingehuurd
In 2009 bedroegen de uitgaven aan externe inhuur 20% van de loonsom, in 2011 is dat nog 12%. In de G4 is het percentage zelfs gehalveerd. Van de verschillende soorten externe inhuur is vooral aan interimmanagement, organisatie- en formatieadvies en beleidsadvies gemeenten minder uitgegeven.
Bezetting krimpt
Bijna 60% van de gemeenten bezuinigt op de bezetting, gemiddeld met bijna 4%. Dat gebeurt vooral door vacatures selectief te vervullen en door tijdelijke contracten niet te verlengen. De bezuinigingen zijn nog niet voorbij: voor 2012 wordt opnieuw een afname van de bezetting verwacht van 4%. En voor de komende 3 jaar verwacht bijna 80% dat de formatie afneemt met gemiddeld 7,5%: er zullen dan in 2014 13.000 gemeenteambtenaren minder zijn. Dat kan niet met natuurlijk verloop worden opgevangen.
In- en uitstroom dalen, doorstroom stijgt
Het instroompercentage is in 2 jaar tijd gehalveerd tot 4,7%. Het uitstroompercentage fluctueert iets meer, maar ligt ver onder het gemiddelde over de afgelopen 5 jaar. Gemeenteambtenaren stromen wel iets meer door: bijna 5% veranderde het afgelopen jaar van functie of afdeling.
Ziekteverzuim stijgt
Tegen de landelijke trend in is het ziekteverzuim gestegen. Weliswaar licht, maar zeker niet verwaarloosbaar, want in de huidige economische omstandigheden ligt een daling van het ziekteverzuim meer voor de hand. De stijging kan een signaal zijn van toegenomen werkdruk.
Minder uitgegeven aan opleiding en ontwikkeling
Gemeenten geven in 2011 minder uit aan opleiding en ontwikkeling van medewerkers: € 928,- per medewerker (in 2010 was dat nog € 998,-). Opvallend, want een stijging lijkt logischer, nu gemeenten meer van hun medewerkers vragen en inzetbaarheid bevorderen steeds belangrijker wordt.
Minder tijdelijke aanstellingen
Het aantal tijdelijke aanstellingen is afgenomen, vooral doordat tijdelijke contracten niet zijn verlengd. Opmerkelijk is het werkelijke aandeel tijdelijk personeel lager is dan het gewenste aandeel. Flexibiliteit wordt voor steeds meer gemeenten belangrijk, zeker nu er minder dynamiek is op de gemeentelijke arbeidsmarkt. Dankzij flexibiliteit kan de bezetting meebewegen met beschikbare budgets en fluctuaties van het werkaanbod.
Vooruitblik
De bezuinigingen lijken de HRM-agenda voor de komende jaren te bepalen Niet voor niets noemen gemeenten strategische personeelsplanning, opleiding en ontwikkeling, mobiliteit en leeftijdsbewust personeelsbeleid als belangrijkste thema’s voor de komende jaren.
Een mogelijk risico is een botsing tussen generaties. De grote groep oudere (mannelijke) medewerkers met lange dienstverbanden komt steeds meer tegenover de nieuw ingestroomde jongere medewerkers met tijdelijke dienstverbanden te staan. Aan gemeenten de uitdaging om beide groepen aan de organisatie te binden en open te blijven staan voor de instroom van jonge medewerkers.
Inhoudsopgave
Highlights uit de Personeelsmonitor 2011
1 Ontwikkeling gemeentelijke bezetting
1.1 Naar gemeentegrootteklasse
1.2 Naar geslacht
1.3 Naar vol- en deeltijders
1.4 Naar leeftijdsklasse
1.5 Naar dienstjaren
1.6 Naar soort aanstelling
1.7 Aantal leidinggevenden
1.8 Stagiairs en trainees
2 Instroom, doorstroom en uitstroom
2.1 Instroom
2.2 Doorstroom
2.3 Uitstroom
3 Ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid
3.1 Ziekteverzuim
3.2 Verzuim van langer dan één jaar
3.3 Gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid
4 Arbeidsvoorwaarden
4.1 Inschaling gemeentelijke bezetting
4.2 Bruto maandsalarissen
5 Flexibele schil en externe inhuur
5.1 Inleiding
5.2 Flexibele schil
5.3 Externe inhuur
6 Opleiding en ontwikkeling
6.1 Opleidingsuitgaven
7 Bezuinigingen en gevolgen voor de bezetting
8 Diversiteitsbeleid
9 Gemeentelijke samenwerking
10 Beleidsthema’s
Bijlage 1 Responsverantwoording
Bijlage 2 Tabellen & figuren
Voetnoten
Colofon