Ruimtelijke adaptatie wordt vaak genoemd als het meest ingrijpende onderdeel van het Deltaprogramma vanwege de omvangrijke ingrepen in bestaand stedelijk gebied. De kosten voor maatregelen lopen in de vele miljarden en leiden onvermijdelijk tot stijging van de heffing voor burgers en bedrijven. Daarom is het opvallend dat er in vergelijking met bijvoorbeeld de waterveiligheidsopgave of de aanpak van regionale wateroverlast, bij stedelijke adaptatie tot op heden weinig aandacht is voor de kosteneffectiviteit van maatregelen.
Â
In deze whitepaper onderzoekt Sweco daarom de kosten van maatregelen in relatie tot de schadeverwachting. Hiervoor hebben wij een nieuwe analysetool ontwikkeld: CELCIUS - Cost Effective Line of action for Climate adaptation Investements in Urban Systems. We hebben daarbij gekeken naar de schademechanismen voor wateroverlast, hitte en droogte.
Â
Daarnaast valt ons nog wat anders op. Ondanks de grote aandacht voor klimaatverandering vindt er, in een groot deel van de projecten waar wij bij betrokken zijn, nog altijd weinig concrete doorvertaling plaats naar een klimaatadaptief ontwerp. Dat heeft vele redenen. Wij denken dat de vrijblijvendheid in het beleid en het ontbreken van eenduidige ontwerprichtlijnen belangrijke redenen zijn. Hierdoor ontbreekt besef en urgentie bij ontwikkelmanagers en komt adaptatie bij veel ontwikkellocaties maar moeizaam op gang. Een steeds groter risico ontstaat dat wijken die vandaag gebouwd worden in de komende decennia tegen hogere kosten alsnog aangepast moeten worden. Bij de landelijke beleidsmakers heerst terughoudendheid voor het vaststellen van nieuwe ontwerpnormen of -richtlijnen. Wij begrijpen dit. Er moet ruimte blijven voor een lokaal ambitieniveau en maatwerk. Tegelijkertijd is het in onze ogen te optimistisch te veronderstellen dat bij elk nieuwbouw- of herstructureringsproject een uitgebreide afweging gaat plaatsvinden over het optimale ambitieniveau voor klimaatadaptatie.
Om te kunnen versnellen moet dit eenvoudiger. Wij doen daarom in deze white paper een oproep voor het vaststellen van een landelijk minimaal “adaptatieniveau�. Een ontwerpuitgangspunt dat als eerste richtpunt en houvast kan dienen voor een klimaatadaptief ontwerp, maar ruimte laat voor lokaal maatwerk en om onderbouwd af te wijken. In onze ogen vereenvoudigt dit veel ingewikkelde discussies, waardoor we de adaptatie van Nederlandse steden kunnen versnellen.
Â
In deze whitepaper gaan we achtereenvolgens in op:
• de opgave die in stedelijk gebied ontstaat als gevolg van klimaatverandering;
• de schade die we verwachten als we geen maatregelen nemen;
• de kosten en kosteneffectiviteit van maatregelen om deze schade te voorkomen;
• de oproep voor het vaststellen van een landelijk minimaal adaptatieniveau.
Inhoudsopgave
SAMENVATTING
1. DE KLIMAATOPGAVE
2. SCHADEVERWACHTING
3. KOSTEN VAN MAATREGELEN
4. KOSTENEFFECTIVITEIT
5. OPROEP TOT VASTSTELLING VAN EEN LANDELIJK ADAPTATIENIVEAU
6. CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN
BIJLAGE 1 REFERENTIES
BIJLAGE 2 TOELICHTING CELSIUS REKENTOOL