Deze voortgangsrapportage maakt duidelijk dat de krimp- en anticipeerregio’s de uitdaging van bevolkingsdaling oppakken. Waar de krimpregio’s richting de concrete programmering en uitvoering van plannen gaan, bevinden de anticipeerregio’s zich nog veelal in de fase tussen bewustwording en regionale visievorming. Vooral de fases van programmering en van uitvoering zijn spannend. Het komt dan aan op het maken van keuzes over bijvoorbeeld aanpassing in de woningbouw en van voorzieningen in zowel kwalitatieve als kwantitatieve zin. Daarbij zullen de verschillende betrokken partijen de financiering rond moeten zien te krijgen in tijden van budgettaire krapte. Het blijft daarmee nadrukkelijk een gezamenlijk zoekproces. Zeker in gebieden waar een grote transformatieopgave in de woningvoorraad aan de orde is, zal de uitvoering op zijn minst tien jaar duren.
De regio’s zijn aan zet bij de aanpak van bevolkingsdaling, maar de regio’s kunnen het nog niet alleen. Daarbij stimuleren de provincies op verschillende wijzen de regio’s bij de aanpak, bijvoorbeeld via een provinciaal fonds. Bewoners spelen hierbij ook een actieve rol, bijvoorbeeld bij de aanpak van de woonomgeving in buurten en het beheren van voorzieningen, zoals dorpshuizen en sportverenigingen. Ook het Rijk helpt de krimp- en anticipeerregio’s in hun zoektocht. Zo kijkt het Rijk op basis van concrete casuïstiek naar mogelijkheden om knelpunten in wet- en regelgeving weg te nemen. Op grond daarvan zijn nieuwe wetsvoorstellen ingediend om concrete knelpunten weg te nemen, zoals in het onderwijs. Daarnaast biedt het Rijk experimenteerruimte, zodat regio’s ruimte hebben voor eigen maatwerkoplossingen. Bovendien biedt het Rijk middels onderzoek en juridische expertise (bijv. op het gebied van planschade) inzicht in de bestaande ruimte in wet- en regelgeving, zodat lokale partijen deze ruimte beter benutten. In de praktijk blijkt dat er binnen de bestaande regelgeving namelijk veel mogelijk is. Het Rijk ondersteunt de regio’s ook met dialoogtafels, om op regionaal niveau de opgaven scherp in beeld te krijgen en suggesties voor doorbraken aan te reiken.
Inhoudsopgave
Samenvatting1. Inleiding
2. Hoofdlijnen aanpak bevolkingsdaling
3. Knelpunten wet- en regelgeving en departementale onderzoeksagenda’s
4. Ontwikkelingen in de krimp- en anticipeerregio’s
Bijlagen
1. Actielijst voortgangsrapportage 2012 van regio’s en Rijk
2. Overzicht demografische ontwikkelingen in top- en anticipeerregio’s
3. Samenvatting concept Kennisagenda
4. Overzicht interbestuurlijk experimentenprogramma bevolkingsdaling