Achtergrond en vraagstelIing
De context waarin het openbaar bestuur werkt, is de afgelopen decennia sterk veranderd. Gemeenten staan voor uiteenlopende opgaven: denk hierbij aan de veranderingen in aard en omvang van het taken-pakket van gemeenten (waaronder decentralisaties), schaalvergroting en taakdifferentiatie, groei en krimp van regio’s en de manier waarop gemeenten in toenemende mate regionale samenwerking vormgeven. De opdracht in het Regeerakkoord Rutte-III om als overheden gezamenlijk maatschappelijke opgaven aan te pakken is een voorbeeld van deze ontwikkeling.
Om gemeenten optimaal te faciliteren is het van belang dat de financiële verhoudingen aansluiten bij het veranderende takenpakket. De grote afhankelijkheid van gemeenten van het gemeentefonds vraagt immers om een verdeling die goed aansluit bij de kosten die gemeenten maken. De vraag is ontstaan of er in de verdeling van het gemeentefonds andere afwegingen moeten worden gemaakt dan voorheen bij de verevening van de hiermee samenhangende kosten- en inkomstenverschillen. Tegen deze achtergrond heeft het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) een herijkingsonderzoek uitgezet om te komen tot een herijkte verdeling van de algemene uitkering van het gemeentefonds, inclusief de onderdelen buiten de algemene uitkering die samenhangen met het sociaal domein. Dit onderzoek was reeds aangekondigd in de Kamerbrief heroverweging financiële verhoudingen van 6 juli 2018.
Inhoudsopgave
Dit conceptrapport bevat een toelichting op het onderzoek. De opbouw is als volgt:
• hoofdstuk 2: beschrijft de aanpak op hoofdlijnen en belangrijke keuzes die in het onderzoek zijn gemaakt (in samenspraak met de begeleidingscommissie en stuurgroep);
• hoofdstuk 3: schetst kort de achtergrond van de gekozen techniek en de wijze waarop de uitkomsten van een verdeelmodel technisch en bestuurlijk/inhoudelijk kunnen worden beoordeeld;
Herijking gemeentefonds: klassieke taken 8
• in hoofdstuk 4 t/m 8 bespreken we de belangrijkste uitkomsten per cluster;
• hoofdstuk 10 geeft een totaalbeeld binnen het klassieke domein.
In de bijlage wordt nader ingegaan op de steekproef en de analyses per cluster.