Het dagelijks doen en laten van mensen heeft veel invloed op hun omgeving en op de inrichting van de samenleving. Dat spreekt voor zich: de gedragskeuzes die we elke dag bewust en onbewust maken, vormen de basis voor de vraag naar bijvoorbeeld energie, ruimte, grondstoffen en voeding. Denk aan hoe we ons huis verwarmen, hoe we naar het werk of op vakantie gaan, hoe we omgaan met onze spullen (kopen, gebruiken, afdanken, hergebruiken), wat we eten, en hoeveel we gebruikmaken van voorzieningen en diensten. Welke factoren bepalen de keuzes die we maken? En hoe kan gestimuleerd worden dat mensen op deze terreinen milieuvriendelijker keuzes gaan maken?
Gedrag van mensen is één van de belangrijkste factoren die bepaalt of overheidsdoelen behaald worden, zo ook of de transitie slaagt naar een duurzamer samenleving. Want al onze dagelijkse keuzes samen bepalen voor een groot deel de milieueffecten van onze samenleving. Verduurzaming komt op termijn voor een groot deel tot stand door het aanbieden van ‘schonere’, verantwoorde producten en alternatieve oplossingen (duurzame energie, schone auto’s, beter openbaar vervoer), en door andere vernieuwingen in onze sociale, economische en technische systemen – bijvoorbeeld voor het hergebruik van grondstoffen (circulaire economie). Echter, ook bij deze veranderingen moet de manier waarop mensen ermee omgaan bekeken worden, omdat het omgaan met dit soort innovaties bepaalt of de beoogde effecten op de diverse milieuthema’s kunnen worden gerealiseerd.
In dit advies richten we ons op de factor gedrag bij het behalen van milieubeleidsdoelen. De focus op gedrag is als volgt geformuleerd in de adviesvraag: “Hoe kan gedragskennis in overheidsbeleid gerichter worden benut om mensen te stimuleren milieuvriendelijker keuzes te maken en zich milieuvriendelijker te gedragen?”
Inhoudsopgave
VOORWOORD
DEEL 1: ADVIES
1 Aanleiding en adviesvraag
2 Gedragsanalysekader voor de ontwikkeling van effectiever milieubeleid
3 Inzichten in het bevorderen van milieuvriendelijk gedrag
4 Verankering van gedrag in beleid en beleidsprocessen
5 Toepassing van het gedragsanalysekader
DEEL 2: ANALYSE
Inleiding
1 Ontwerpen van overheidsbeleid
2 Een verkenning van individueel gedrag
3 Beleidsinstrumenten voor duurzamer gedrag
4 Wat mag en moet de overheid doen om milieuvriendelijk gedrag te stimuleren
LITERATUUR
BIJLAGEN
Begrippenlijst
Totstandkoming advies
Overzicht publicaties