Openbaar Bestuur
Onder leiding van drs. Kalden richt de werkgroep Openbaar Bestuur zich op de bestuurlijke organisatie en de daarmee samenhangende kosten van Nederland. Dit richt zich voornamelijk op het aantal ambtenaren bij de verschillende bestuurslagen en de mogelijkheden deze te reduceren. De besparingen komen voort uit een andere bestuurlijke organisatie van de taken, niet uit de taken zelf. De werkgroep moet tenminste één beleidsvariant ontwikkelen waarbij structureel 20% van de netto uitgaven in 2010 worden bespaard.
Thema
Deze heroverweging betreft de bestuurlijke organisatie en de daarmee samenhangende kosten van Nederland (Rijk, gemeenten, provincies, waterschappen, ZBO’s). Dit richt zich op het aantal ambtenaren bij de verschillende bestuurslagen en de mogelijkheden deze te reduceren, onder andere door wijzigingen in de aantallen of verhoudingen tussen de verschillende bestuurslagen.
Opdracht aan de werkgroep
De werkgroep wordt gevraagd beleidsvarianten te ontwikkelen die structureel besparen op de apparaatuitgaven van het openbaar bestuur, waarbij tenminste één variant (al dan niet bestaand uit verschillende subvarianten) structureel 20% van de netto uitgaven in 2010 bespaart, conform de spelregels van de heroverweging.
De beschrijving van de beleidsvarianten besteedt in ieder geval aandacht aan de volgende aspecten: doelmatigheid (gelet op de beoogde doelstelling), beheersbaarheid van de uitgaven en inkomsten, de personele gevolgen (fte’s) en uitvoerbaarheid.
Het gaat in deze heroverweging om besparingen die worden gerealiseerd door een andere bestuurlijke organisatie van de taken, niet om de taken zelf. Mogelijkheden om de omvang van het ambtenarenapparaat te reduceren door aanpassingen in de bedrijfsvoering van het Rijk zijn het onderwerp van de heroverweging bedrijfsvoering.
In het bijzonder voor de uitgaven die in deze brede heroverweging aan bod komen, geldt dat de uitgaven ook onderwerp kunnen zijn van besparingsvarianten in andere heroverwegingen. Dit kan ertoe leiden dat een gecombineerde uitvoering van beleidsvarianten tot minder grote besparingen leidt.
Bij de presentatie van de beleidsvarianten in de eindrapporten dienen de gevolgen van gecombineerde uitvoering van beleidsvarianten zo goed mogelijk in beeld te worden gebracht. De werkgroep wordt gevraagd, waar relevant, verbinding te maken met aanverwante thema’s.
Afbakening
De heroverweging betreft de omvang van de apparaatuitgaven van alle bestuurslagen. Als grondslag voor deze heroverweging gelden de kosten van rijksambtenaren (inclusief overhead en materiële kosten) plus kosten van ambtenaren werkzaam bij de overige bestuurslagen (inclusief overhead en materiële kosten).
Op basis van rapportages van het programma vernieuwing rijksdienst is informatie beschikbaar over de omvang van de Rijksdienst, inclusief zbo’s. Gegevens over het aantal werkzame personen bij provincies, gemeenten en waterschappen zijn opgenomen in het rapport kerngegevens overheidspersoneel van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.
Aan de hand van de loonsommen uit Handleiding Overheidstarieven 2009 (personele kosten en materiële kosten) wordt de grondslag in euro’s bepaald. Ook de kosten van de vertegenwoordigers en het organiseren van verkiezingen kunnen in de heroverweging worden betrokken.
Inhoudsopgave
Samenvatting
1 Inleiding
1.1 Werkwijze
1.2 Samenhang andere werkgroepen
2 Analyse
2.1 Het openbaar bestuur in veranderend perspectief
2.2 Waarom het openbaar bestuur beter en goedkoper kan
3 Principes voor een doelmatiger organisatie
3.1 Je gaat er over of niet
3.2 Maar wie gaat er dan over?
3.3 Verbeter de schaal van bestuur
3.4 Denk en werk Europees
3.5 Laat financiële verhoudingen passen bij bestuurlijke verhoudingen
3.6 Bundel de uitvoering
3.7 Vertrouw degene die erover gaat
3.8 Versterk publieke verantwoording
3.9 Versterk horizontale processen
3.10 Kies voor maatwerk
4 Perspectieven voor een toekomstbestendig openbaar bestuur
4.1 Variant I: geen middenbestuur, wel grote gemeenten
4.2 Variant II: grootschalig herindelen, met versterkte focus middenbestuur
4.3 De democratische legitimiteit van grootschalig lokaal bestuur
4.4 Besparingen
5 Maatregelen periode t/m 2015
5.1 Eenduidige herverdeling van taken
5.2 Decentralisatie en herindeling
5.3 Schaalvoordelen samenwerken en bundeling overheidsdiensten
5.4 Departementale herindeling
5.5 Verminderen aantal politieke ambtsdragers
5.6 Minder toezicht en informatiebehoefte
5.7 Vermindering en vereenvoudiging van regelgeving
5.8 Aanpassen financiële verhouding
6 Besparingen tot en met 2015
6.1 Bijstelling provinciefonds
6.2 Bijstelling gemeentefonds
6.3 Apparaatkorting rijk en decentrale overheden
6.4 Waterbeheer
6.5 Verminderen aantal politieke ambtsdragers
Bronvermelding
Bijlage 1 Taakopdracht
Bijlage 2 Samenstelling werkgroep
Bijlage 3 Groslijst maatregelen
Bijlage 4 Foto openbaar bestuur
Bijlage 5 Chronologisch overzicht rapporten openbaar bestuur
Bijlage 6 Herindeling van ministeries