Nederland staat voor grote opgaven. De samenleving zoekt een uitweg uit de economische crisis en naar continuering van de welvaart – in de wetenschap dat andere landen Nederland op diverse fronten in concurrentiekracht voorbij dreigen te streven. Tegelijkertijd is het nodig te kijken naar de natuurlijke hulpbronnen op basis waarvan die welvaart wordt verdiend. Demografische, geopolitieke, economische en ecologische ontwikkelingen maken de beschikbaarheid van de natuurlijke hulpbronnen niet langer vanzelfsprekend.
In deze Balans van de Leefomgeving 2012 kijken we naar de effecten van beleid, en proberen we handreikingen te doen om de kwaliteit van de leefomgeving te versterken: om zuinig om te kunnen gaan met natuurlijke hulpbronnen, om wonen en werken goed op elkaar af te stemmen, om landbouw en natuur beter samen te laten gaan.
Inhoudsopgave
VoorwoordHoofdconclusie
Bevindingen
Balans van de Leefomgeving 2012
De toestand van de leefomgeving
De grote opgaven voor het leefomgevingsbeleid
Systeemverandering als nieuwe opgave: wat de Rijksoverheid kan doen om de leefomgevingskwaliteit effectief te verbeteren
Verdieping
1 Inleiding
1.1 Doel van de Balans van de Leefomgeving
1.2 Beleidsevaluatie van zes maatschappelijke systemen
1.3 Vormen van de Balans: website en boek
2 Klimaat en energie
2.1 Inleiding
2.2 Het (toekomstige) energiesysteem
2.3 Evaluatie van het beleid gericht op 2020
2.4 Energiebesparing
2.5 Inzet van biomassa
2.6 CO2-arme elektriciteitsproductie
2.7 Afvang en opslag van CO2 (CCS)
2.8 Reflectie
3 Verduurzaming van het voedselsysteem
3.1 Inleiding
3.2 Het voedselvraagstuk: vijf deelproblemen
3.3 Oplossingsrichtingen
3.4 Beleidsanalyse
3.5 Reflectie
4 Landelijk gebied en natuur
4.1 Inleiding
4.2 Spanningen tussen landbouw en natuur
4.3 Europese en mondiale afspraken: kern van het nationale natuurbeleid
4.4 Landschap: een terugtrekkende Rijksoverheid
4.5 Burgers en markt aan zet
4.6 Reflectie
5 Water
5.1 Inleiding
5.2 Beleidscontext
5.3 Waterveiligheid
5.4 Waterbeheer
5.5 Reflectie
6 Bereikbaarheid
6.1 Inleiding
6.2 Probleemanalyse
6.3 Werken aan een betere bereikbaarheid
6.4 Dilemma’s en afruilen
6.5 Handelingsopties
6.6 Reflectie
7 Omgevingsrecht en stedelijke gebiedsontwikkeling
7.1 Inleiding
7.2 Gebiedsontwikkeling en omgevingsrecht: veranderingen en problemen
7.3 Naar een betere aansluiting van omgevingsbeleid op gebiedsontwikkeling
7.4 Reflectie
Bijlage emissieoverzicht 1990-2011
Afkortingen
Begrippenlijst
Literatuur
Colofon