Tips en trucs voor het jonge raadslid

De belangrijkste tip van Mulder is dat mensen voordat ze zich kandideren voor de gemeenteraad goed moeten bedenken wat ze willen bereiken. En dat ze daarvoor veel geduld moeten opbrengen. Het raadswerk is een tijdrovende en taaie bezigheid. ‘Je moet duwen, trekken en sleuren. Vasthouden als een pitbull.’ Soms duurt het jaren voordat je iets bereikt, vertelt Mulder (40).

Raadsleden moeten zich in één of een beperkt aantal onderwerpen vastbijten. ‘Een klein beetje een bord voor je kop hebben, komt daarbij van pas’, schrijft hij. Veel raadsleden hebben te hoge verwachtingen, merkt Mulder. Dat is volgens hem naast de hoge werklast de voornaamste reden dat veel raadsleden voortijdig afhaken. In Den Haag maakte maar liefst een derde van de 45 in 2006 aangetreden raadsleden de periode van 4 jaar niet vol. In het raadslidmaatschap zit volgens Mulder een ‘zekere teleurstelling ingebakken’. Dat moeten nieuwe raadsleden zich vooraf goed realiseren, vindt hij.

In zijn ruim 150 pagina’s tellende boek beschrijft hij hoe raadsleden hun doelen het beste kunnen bereiken. De Haagse VVD’er beveelt raadsleden ook aan media- en debatcursussen te volgen. Voor mensen die uitgebreid bekend zijn met de politiek zal het boek niet veel nieuws bevatten. ‘Dingen die je als raadslid onbewust weet, ben ik in kaart gaan brengen. Waarom gaan de dingen zoals ze gaan?’

Mulder geeft in het vlotgeschreven boek een inkijkje in de politieke gebruiken en spelletjes. Bijvoorbeeld hoe compromissen tot stand komen en hoe ‘één-tweetjes’ tussen bepaalde fracties worden opgezet. Mulder beschrijft wanneer oppositiepartijen een kans hebben om raadsleden van coalitiefracties ‘los te weken’. En hij legt uit hoe iemand in zestien stappen in de gemeenteraad komt.

Praktisch

Het boek staat vol met praktische tips: hoe begrotingen gelezen moeten worden, hoe en wanneer politieke instrumenten als amendementen of schriftelijke vragen moeten worden ingezet, hoe contacten met ‘steeds assertievere medeburgers’ en de partijgenoten te onderhouden en hoe het beste de media bereikt kunnen worden. Want, zo schrijft de Haagse VVD’er, als je niet af en toe met je ‘kop in de krant’ staat, zullen partijleden vragen: ‘Hoe gaat het eigenlijk, want we horen zo weinig van je?’

Verder beschrijft Mulder de omgangsvormen met ambtenaren, wethouders en andere raadsleden. Raadsleden kunnen volgens Mulder ook zaken laten zitten. Ze kunnen niet alles doen. Zo zouden raadsleden alleen de stukken uit de eigen portefeuille en de potentieel politiek gevoelige stukken moeten lezen. Thuis heeft de Haagse VVD-fractievoorzitter naast de bank een grote rieten mand staan waar elke week stapels ongelezen papier in verdwijnen. Maar raadsleden moeten juist weer wel zoeken naar stukken die ze niet krijgen, meestal gaat dat over controversiële onderwerpen.

Bijeenkomsten van bewonersorganisaties, het volgen van de media, fractievergaderingen, debatten, symposia, borrels. De agenda kan eenvoudig gevuld worden met aan het raadswerk gerelateerde bezigheden. Mulder verwijst naar onderzoek waaruit blijkt dat raadsleden in steden met meer dan 150.000 inwoners gemiddeld 22 uur per week aan het raadswerk besteden. ‘In de praktijk is het een hele klus raadslidmaatschap en privé - zeker met kinderen - te combineren’, schrijft Mulder. Daarom moeten prioriteiten worden gesteld, al vereist dat discipline. ‘Ik heb op zaterdag voetbal, en voor de rest niets.’

Worst

De Haagse VVD-fractievoorzitter heeft een ‘neutraal’ boek willen schrijven, dat bruikbaar is voor politici van alle kleuren. Toch klinkt zijn voorkeur in delen van het boek door. Zo vindt Mulder dat raadsleden terughoudend moeten zijn met in het openbaar kritiek leveren op wethouders van de eigen partij. Het dualisme is volgens hem ‘helemaal verkeerd begrepen’. ‘De kiezer ziet het onderscheid niet tussen een wethouder en een raadslid. Die denkt: Dat is toch ook een VVD’er?’ Mulder is er een voorstander van dat wethouders aanschuiven bij fractievergaderingen. ‘Kijk maar naar steden waar de wethoude nooit bij de fractie komt. Daar gaat het mis, is sprake van duellisme.’

Afstemming met de coalitiepartners noemt Mulder ‘onvermijdelijk’. Maar zijn boek wil hij niet bestempelen als een product van de politieke gevestigde orde. ‘Geert Wilders had het kunnen schrijven’, zegt Mulder, die in het verleden voor Wilders werkte. De Haagse VVD-fractieleider heeft een hoofdstuk over hoe burgemeesters worden benoemd, geschrapt. Mulder kan er inhoudelijk niet veel over zeggen, omdat hij deel uitmaakte van de vertrouwenscommissie die zo’n 2 jaar geleden Jozias van Aartsen als burgemeester voordroeg. Maar Mulder wil wel kwijt dat hij er geen prettig gevoel aan heeft overgehouden. ‘Je wilt ook niet weten hoe worst wordt gemaakt.’

Mulder had vooral het idee dat ‘er spelletjes werden gespeeld vanuit het Binnenhof’. Als iemand nog twijfelt zich in de toekomst te kandideren voor de gemeenteraad, zegt Mulder resoluut: ‘Tóch doen! Je kan de richting van je stad meebepalen, en je komt op allerlei plekken. Dat is het mooiste.’ Het meest frustrerende vindt hij dat de uitslag van de raadsverkiezingen vooral afhangt van de landelijke stemming, ongeacht de kwaliteit van de raadsleden. ‘Je kan je 4 jaar uit de naad werken, maar toch de verkiezingen verliezen.’

Anne Mulder, Gekozen! En nu..? Een praktische gids voor gemeenteraadsleden, Kluwer, ISBN 978 90 13 07252 5, € 24,50.