Nieuwe regels voor betere toegankelijkheid opvang

Gemeenten en de VNG hebben de afspraken over de toegankelijkheid van de maatschappelijke opvang aangepast. Door het criterium regiobinding minder centraal te stellen in de aanvraagprocedure moeten minder mensen die een beroep op de opvang doen voor gesloten deuren komen te staan.

Commissiebesluit

De VNG-commissie Zorg, Jeugd en Onderwijs (ZJO) heeft inmiddels ook besloten om alle gemeenten aan te raden het convenant met de nieuwe afspraken te tekenen. De 43 centrumgemeenten moeten het vernieuwde convenant bij ‘hun’ regiogemeenten onder de aandacht brengen en hen ondersteunen bij de implementatie en de naleving van de nieuwe regels.

Mystery guests

De laatste jaren verschenen er meerdere kritische rapporten van het Trimbosinstituut over de toegankelijkheid van maatschappelijke opvangvoorzieningen. Daarin was steevast de conclusie dat gemeenten erin grossieren om mystery guests die een aanvraag indienden door te sturen naar een andere gemeente waarmee de aanvragers meer binding zouden hebben. Dat gebeurde dan steevast met een beroep op het criterium regiobinding. In veel gevallen was dat ook de enige reden voor een afwijzing.

Uitsluiten strookt niet met Wmo

In de oude model-beleidsregels uit 2014 gold regiobinding als het prominentste criterium bij het beoordelen van een aanvraag. Het uitsluiten van aanvragers op grond van het regiobindingsbeginsel, strookt echter niet met de Wmo 2015. Die schrift voor dat de maatschappelijke opvang landelijk toegankelijk moet zijn. Daarvoor is een warme overdracht nodig van afgewezen cliënten naar andere gemeenten. Ook die blijkt er volgens de onderzoeken van het Trimbosinstituut vaak niet te zijn.

‘Eerst zien, dan geloven’

Rina Beers, senior beleidsmedewerker bij de Federatie Opvang: ‘Het regiobindingscriterium nam in het oude convenant een wel heel prominente plaats in. De versie uit 2014 liet ook veel ruimte voor interpretatie. Het is goed dat er nu een en ander is verduidelijkt. Ik ben er tevreden mee dat het principe ‘opvang eerst’ nu meer centraal staat en dat de convenantafspraken nu ook beter voorzien in een eventuele warme overdracht.’ Beers houdt echter ook een slag om de arm. ‘Er wordt al jaren aan gewerkt om de opvang toegankelijker te maken en al jaren blijkt de praktijk gigantisch weerbarstig te zijn. Ik ben heel benieuwd naar de uitkomsten van het komende mystery guest-onderzoek. Het is eerst zien, dan geloven.’