Ruime meerderheid Kamer akkoord met Wmo 2015

Na een marathonzitting in de Tweede Kamer waarin ruim honderd amendementen en twintig moties werden ingediend, is de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 (Wmo 2015) zoals verwacht door de Tweede Kamer aangenomen.

Voor zomer in senaat

Met de steun van regeringspartijen VVD en PvdA, de constructieve oppositiepartijen D66, ChristenUnie (CU) en SGP; en drie ex-PVV'ers kan Van Rijn daarmee zijn tweede grote hervormingswet binnen het sociaal domein op zijn conto schrijven. Met de eerste – de Jeugdwet – heeft ook de Eerste Kamer al ingestemd. De senaat verwacht de behandeling van Wmo 2015 voor het zomerreces te kunnen afronden, maar dan moet de wet linea recta naar de Eerste Kamer worden gestuurd. Met de verwachte steun van D66, CU en SGP – dankzij het zorgakkoord − kan de wet daar op een nipte meerderheid rekenen.

Geen uitstel

Gemeenten weten nu weliswaar eindelijk zeker dat hun takenpakket op 1 januari 2015 fiks groeit, maar over aantallen en type hulpbehoevenden en over exacte budgetten is die duidelijkheid er nog niet. Dat was ook een van de redenen waarom CDA, SP, GroenLinks en 50Plus pleitten voor uitstel van de invoering van de wet. Van Rijn en een Kamermeerderheid wilde daar echter niets van weten. De PVV ziet helemaal niets in de nieuwe wet.

Financiële prikkels

Op initiatief van de Kamerleden Otwin van Dijk (PvdA) en Bas van ’t Wout (VVD) gaat de staatssecretaris bekijken of gemeenten die een goed Wmo-beleid voeren, financieel beloond kunnen worden. Dit zal gebeuren bij de vormgeving van een nieuw verdeelmodel in het Gemeentefonds in 2016 en bij de evaluatie van de wet. ‘Wij zullen bekijken of wij zodanige outcome-informatie kunnen verzamelen dat we kunnen beoordelen welke punten bij de verdeling van de middelen moeten worden meegenomen’, aldus Van Rijn in zijn toezegging aan de Kamer.

Rechtszaken

Na de invoering van de Wmo2015 gaan verschillen ontstaan tussen gemeenten. Naar verwachting leidt dit tot een toename van het aantal rechtszaken. Dit kan gemeenten goud geld gaan kosten. Zij krijgen daar geen extra geld voor, benadrukte Van Rijn tijdens het debat. ‘Dat zit gewoon in de uitvoeringskosten. Daarmee moeten ze het kunnen dekken.’

Ombudsman

De staatssecretaris wil bevorderen dat juridisering zo veel mogelijk kan worden voorkomen. Dat kan bijvoorbeeld door mediation en ombudsfuncties. Dankzij een motie van de ChristenUnie moet de regering het belang van geschillenbeslechting expliciet onder aandacht van gemeenten brengen. Los daarvan hoopt Van Rijn dat, door zorgvuldig onderzoek dat gemeenten in overleg met cliënten doen, er al overeenstemming is voordat de gemeente een beslissing neemt. ‘Als die beslissing er komt, is het dus hopelijk ook een logische beslissing, waar de cliënt zich in kan herkennen, en die niet hoeft te leiden tot bezwaar- en beroepsprocedures. Je kunt dat niet uitsluiten en je kunt cliënten dat recht niet ontnemen, maar ik denk wel dat dit helpt.’

Schuiven budgetten

De SGP en PvdA willen dat wettelijk wordt vastgelegd dat gemeenten en zorgverzekeraars onderling met budgetten kunnen schuiven, zodat substitutie van zorg en ondersteuning mogelijk wordt. Een motie hiertoe is aangenomen. De samenwerking tussen gemeenten en zorgverzekeraars wordt wettelijk vastgelegd. Een Kamermeerderheid ondersteunde het amendement van PvdA, ChristenUnie en GroenLinks hiertoe.

Democratisch gat

De Raad voor het openbaar bestuur (Rob) gaat een onderzoek doen op welke wijze de democratische legitimiteit kan worden geborgd van regionale samenwerkingsverbanden, waarin gemeenten worden verplicht hun taken binnen het sociaal domein (Wmo, jeugdzorg en participatie) uit te voeren. Een motie van D66-Kamerlid Vera Bergkamp hiertoe is aangenomen. Volgens haar stellen zeven op de tien gemeenteraadsleden dat regionale samenwerkingsverbanden een bedreiging vormen voor de lokale democratie. Het onderzoek moet in september klaar zijn.