Gemeenten: stop ook energie bij langdurige bijstand

Gemeenten moeten meer aandacht besteden aan mensen die langdurig in de bijstand zitten. ‘Het is een morele verplichting om mensen niet aan de kant te laten staan’, stelt Divosa-voorzitter Erik Dannenberg.

Wegzakken

‘In Europa bungelen we onderaan de lijstjes als het gaat om investeren in activerend arbeidsmarktbeleid. Terwijl we enorme personeelstekorten hebben in sectoren als bouw, techniek, zorg en onderwijs. Ook om die reden is het vreemd dat we mensen laten wegzakken in de bijstand.’

Fors tekort

Dannenberg reageert daarmee op het deze week verschenen onderzoek van Bureau Berenschot. Daaruit bleek dat gemeenten nu al 1,2 miljard euro tekortkomen om de Participatiewet, oplopend naar 1,5 miljard euro in 2026. Ook bleek uit het onderzoek dat gemeenten vooral inzetten op bijstandsgerechtigden die weer snel aan werk kunnen worden geholpen. Rijksbezuinigingen op het participatiebudget zijn daar debet aan, maar ook de financiële prikkel in het bijstandsbudget. Het participatiebudget is verlaagd van 1,4 miljard euro in 2010 naar zo’n half miljard vanaf 2018. Gemeenten hebben er (financieel) baat bij als mensen zo snel mogelijk de bijstand uitstromen.

Lastiger

Divosa herkent dat veel gemeenten de participatiebudgetten met name inzetten voor mensen die dichter bij de arbeidsmarkt staan. ‘Tegelijk willen gemeenten hierdoor ook voorkomen dat mensen langdurig in de bijstand belanden, waardoor werk vinden steeds lastiger wordt’, aldus Dannenberg. Als samenleving moet meer worden gekeken naar wat mensen echt nodig hebben om weer deel te kunnen nemen aan de samenleving, vindt Divosa. Nederland heeft het onbenutte arbeidspotentieel hard nodig, onder meer gezien de vergrijzing, benadrukt Dannenberg. ‘Daarom moeten we nu in ze investeren.’

Onwenselijk

Het onderzoek onderbouwt goed dat gemeenten structureel te weinig budget hebben voor activering, begeleiding en re-integratie van de meest kwetsbare doelgroepen, zoals mensen die al lang in de bijstand zitten, stelt Divosa. De VNG dringt bij het nieuwe kabinet aan op extra budget. Daarnaast wil de gemeentekoepel met rijk en andere partners de omslag maken van het verstrekken van uitkeringen naar het activeren van mensen. Ook de VNG vindt het onwenselijk dat mensen aan de kant blijven staan, gezien de vergrijzing en tekorten op de arbeidsmarkt.