Hernieuwde interesse voor Multifunctionele accommodaties (MFA’s)

In Nederland groeit de behoefte aan gemeenschapszin. Het is een reactie op ontwikkelingen in de afgelopen decennia, waardoor een sterke (lokale) samenleving geen vanzelfsprekendheid meer is. De hernieuwde interesse in Multifunctionele accommodaties (MFA’s) is het gevolg van verschillende maatschappelijke trends. We hebben deze trends geanalyseerd en in kaart gebracht.

Ontwikkelingen

De hernieuwde belangstelling voor MFA’s komt voort uit diverse maatschappelijke trends:

• De afgelopen decennia zijn door fusies en herindelingen grotere gemeenten ontstaan. De band tussen bestuur en burger is minder hecht.
• De bevolking vergrijst en vereenzaamt, wat leidt tot maatschappelijke problemen die voorkomen kunnen worden als mensen weer meer naar elkaar - en in het bijzonder naar eenzame ouderen in de buurt - omkijken.
• Gezinnen bestaan vaak uit tweeverdieners voor wie er weinig tijd en aandacht rest voor maatschappelijke activiteiten. Niettemin maken ze wel graag deel uit van de lokale samenleving. Sport en culturele activiteiten zijn drijvende krachten achter participatie.
• Vaak is individualisering een gevolg van een groeiend verschil in opleidingsniveau. Mensen krijgen meer kansen om keuzes te maken voor zichzelf. Maar sommigen raken ook hun doel in het leven kwijt. Welke betekenis heeft het leven als je het vooral voor jezelf leeft?
• De zorginfrastructuur: eerstelijnszorg concentreert zich in toenemende mate in gezondheidscentra, vaak in grotere kernen. Samenwerking én ondersteuning door vrijwilligers op basis van de gemeenschapszin kan de zorg ook in kleine kernen overeind houden.
• De coronapandemie heeft het belang van sociale ontmoeting een nieuwe impuls gegeven.

Onderlinge verbondenheid

Het sociale contact en de verbinding tussen groepen met verschillende achtergronden, leeftijden en voorkeuren geeft mensen het gevoel dat ze hun leven samen met anderen vormgeven. Zeker voor nieuwkomers is het belangrijk om opgenomen te worden in die sociale structuur. De groei van gemeenschapszin is een tegenreactie op de eerdergenoemde trends en sluit aan op noaberschap, mienskip en vergelijkbare sociale structuren met een sterke onderlinge verbondenheid.

Positieve gezondheid

Mensen die deel uitmaken van een vitale gemeenschap leven aantoonbaar langer en gezonder. Het model van Positieve Gezondheid van Machteld Huber biedt met zes dimensies goede aanknopingspunten voor een succesvolle MFA. Het zorgt ervoor dat mensen hun leven als zinvol ervaren en zodanig invullen dat het hun gezondheid ten goede komt.

Belangrijke bouwsteen

MFA’s brengen verschillende maatschappelijke activiteiten bijeen. We zien een bundeling van onderwijs, sport, cultuur en zorg. Ze hebben betekenis als fysieke plek waar het bruist én ze bundelen de organisatorische slagkracht van een lokale gemeenschap: de beperktere tijd die vrijwilligers te besteden hebben kan zo beter benut worden voor een breed spectrum aan maatschappelijke activiteiten. 

MFA’s zijn hierdoor een belangrijke bouwsteen voor een vitale en inclusieve samenleving voor jong en oud. Een bouwsteen voor een gemeenschap waarin jongeren zich kunnen ontplooien: kinderopvang, school, sport en verenigingsleven lopen in elkaar over. Voor een gemeenschap die let op ouderen, die activiteiten organiseert waarin mensen elkaar ontmoeten, die zorgt voor gezond eten en beweging. Een MFA die praktische ondersteuning biedt zorgt ervoor dat ook deze laatstgenoemde groep mee kan blijven doen in de samenleving.

Dwarsverbanden

Een MFA is toekomstgericht en flexibel. Niet alles wat er in de toekomst gaat gebeuren kunnen we nu al voorzien. Sterker nog, de plek en het gebouw zelf creëren de gelegenheid om samen dingen te doen die je van tevoren niet bedacht had. Onder de vlag van een MFA ontstaan ook nieuwe dwarsverbanden. Denk aan een huisarts die laaggeletterdheid signaleert, waarna de bibliotheek een leesbevorderingsprogramma biedt. Deze cross-overs hebben duidelijk maatschappelijke meerwaarde.

Waardevol

MFA’s dragen bij aan een belangrijke behoefte in de lokale samenleving. Afzonderlijke voorzieningen, waarvoor men de organisatorische slagkracht en financiële draagkracht mist, hebben toekomst onder één multifunctioneel dak. Met MFA’s zijn substantiële kosten gemoeid. Maar ze houden de gemeenschap én de mensen vitaal. Dat is veel waard!