Een schoolgebouw voor inclusief onderwijs

Kindcentrum De Kroevendonk in Roosendaal krijgt deze zomer een gloednieuw gebouw. Het gebouw is wat je noemt inclusief. Elk kind is hier welkom. Ook kinderen met zichtbare of onzichtbare beperkingen.

De Kroevendonk is een inclusief kindcentrum. Wat voor soort kinderen komen hier, is een vraag die directeur-bestuurder Teun Dekker vaak hoort. Resoluut zegt hij: 'De kinderen die naar De Kroevendonk komen zijn kinderen. Gewoon kinderen.’

In De Kroevendonk zijn regulier basisonderwijs, een peuterspeelzaal, kinderopvang en buitenschoolse opvang ondergebracht. Ook is er een klas van Stichting Wij Samen, waarin met name kinderen met een meervoudige handicap zitten. Dekker: ‘Veel van deze kinderen hebben ontheffing van de leerplicht waardoor het ene kind in Nederland wél een plicht tot leren heeft en het andere kind niet. Wij zeggen liever: elk kind heeft leerrecht. Wij geloven erin dat elk kind altijd ontwikkelings­mogelijkheden heeft. Alleen ziet de ontwikkeling er bij verschillende kinderen verschillend uit. Met een hele groep professionals werken wij hier keihard om te zorgen dat elk kind verder komt in zijn ontwikkeling. Deze attitude is voor ons de basis van inclusief onderwijs.’

Een gewone school, maar dan anders

Het oude gebouw van De Kroevendonk was niet meer geschikt om deze inclusieve ambitie optimaal waar te maken. Daarom komt er een nieuw gebouw, dat rond de zomer wordt opgeleverd. HEVO is nauw betrokken bij de ontwikkeling van de nieuwbouw. HEVO vertaalde onder meer de visie van De Kroevendonk naar een Programma van Eisen en begeleidde de aanbesteding. Gerhard Jacobs, partner bij HEVO: ‘Dit gebouw voelt en oogt als een gewone school, maar als je wat beter kijkt, zie je dat het geschikt is gemaakt voor alle kinderen. Zo is het hele gebouw rolstoeltoegankelijk. Er zijn dus geen drempels maar wel brede deuren, een lift, een mindervalidentoilet en ruimte voor de draaicirkel van een rolstoel in de keuken. Dus ook als je in een rolstoel zit, kun je alles zelf doen.’ Die filosofie wordt ook doorgetrokken naar de inrichting van het schoolplein. Daar komen bijvoorbeeld netschommels waarin kinderen kunnen liggen en een schaaktafel waar je met een rolstoel makkelijk kunt aanschuiven.

Een toegankelijke school voor iedereen

Ook op akoestisch gebied zijn er specifieke maatregelen genomen, met name in de wanden, de plafonds en de gymzaal. ‘Het verminderen van geluidsprikkels is in het bijzonder belangrijk voor kinderen met een stoornis in het autistisch spectrum, maar niemand zit graag in een betonnen bak waar het geluid alle kanten op galmt. Die akoestische maatregelen zijn dus voor iedereen goed. We noemen dat universal design’, legt Dekker uit. In het aparte speellokaal is ook vloerverwarming aangebracht, omdat daar ook motorische therapie zal worden gegeven.
‘Wat ik een mooi aspect vind: het nieuwe gebouw stelt elk kind in de gelegenheid om zijn weg te vinden. Het gebouw is heel logisch gestructureerd en heeft dus ook geen lange of doorlopende gangen. Het gebouw is compact en helder van opzet, met een duidelijk hart waar alle voorzieningen en lokalen omheen liggen. Wie dat wil, kan een beetje dwalen maar zal nooit verdwalen. De kleuren doen ook mee. Door het kleurgebruik kunnen ook slechtzienden makkelijker hun weg vinden’, zegt Jacobs. 

Participatie

Om het gebouw optimaal geschikt te maken voor elk kind en elke ouder, is in de ontwerpfase goed geluisterd naar kinderen en ervaringsdeskundigen. Dekker: ‘Als lopend mens kun je bepaalde dingen best beoordelen, maar als je zelf in een rolstoel zit, kijk je met andere ogen. Daarom is het ontwerp gescreend door ervaringsdeskundigen en het Roosendaals Gehandicapten Platform (RoGeP). Dat hebben we dus heel pragmatisch benaderd.’ Wat bijzonder is: de leerlingenraad heeft ook een paar ontmoetingen met de architect gehad. Dat heeft impact gehad op het ontwerp. In het oorspronkelijke Programma van Eisen was bijvoorbeeld geen snoezelruimte opgenomen: een ruimte met minimale zintuigelijke prikkeling. Dekker: ‘De kinderen gaven aan dat zo’n snoezelruimte er wél moet komen, want sommige van hun vriendjes en vriendinnetjes moeten soms gewoon eventjes helemaal rust om zich heen hebben.’ Wat Dekker betreft illustreert dit dat je zo’n nieuw gebouw echt met elkaar ontwikkelt - álle niveaus zijn betrokken.

Duurzaam gebouw

De Kroevendonk is niet alleen een gebouw voor inclusief onderwijs, maar ook een duurzaam schoolgebouw. ‘HEVO maakt uitsluitend duurzame schoolgebouwen. De Kroevendonk wekt bijvoorbeeld zelf energie op met zonnepanelen en voldoet aan alle energie-eisen’, zegt Jacobs. Omdat in de plattegrond een slimme en speelse verschuiving zit, ontstaan er natuurlijke overstekken die klimaattechnisch gunstig zijn. Het compacte karakter van het gebouw, met relatief veel binnenruimte ten opzichte van gevel en dak, draagt ook bij aan de duurzaamheid. ‘De gemeente Roosendaal heeft eigen ambities geformuleerd op het gebied van duurzaamheid van schoolgebouwen. Zij heeft in het voortraject goed meegedacht en was ook bereid een bovennormatief budget ter beschikking te stellen voor het verbeteren van de duurzaamheid. Ook zij begrijpt dat dit gebouw zeker zestig jaar blijft staan.’

Financiering 

‘Veel onderwijsmensen en beleidsmakers hebben het idee dat inclusief onderwijs ingewikkeld en duur is. Ik zal niet zeggen dat inclusief onderwijs eenvoudig is, maar het is niet zo dat een gebouw duurder wordt omdat je rekening houdt met alle mogelijkheden van de kinderen die er les krijgen en worden opgevangen. Dat is gewoon niet zo’, stelt Jacobs. Dekker beaamt dat maar zegt tegelijkertijd dat de budgetten best wat ruimer zouden mogen zijn voor een gebouw als dit. In De Kroevendonk komt bijvoorbeeld een lift waarmee in principe geen rekening wordt gehouden in het reguliere huisvestingsbudget. 

Bron bijdrage: Naar School - VOSABB