Nieuwe brandweerkazerne op Urk aanwinst voor gemeenschap

De brandweer op Urk heeft met veel enthousiasme zijn nieuwe kazerne in gebruik genomen. Zowel de vrijwilligers als de lokale inwoners zijn blij met het moderne gebouw, dat laat zien hoe belangrijk veiligheid is voor de gemeente Urk. Maar de kazerne is meer dan dat: het is ook een belangrijke ontmoetingsplek en steunpilaar voor de hechte gemeenschap op Urk.

Roland Beekman, teamleider incidentbestrijding NoordOost van Brandweer Flevoland, vertelt hoe sterk de Urker gemeenschap is en welke rol de nieuwe brandweerkazerne daarin speelt. Het project werd begeleid door HEVO, vanaf het opstellen van het Programma van Eisen en het ontwerpproces tot aan de uitvoering.

Niet in, maar op Urk

‘Deze brandweerpost is bijzonder en onderscheidt zich van andere posten. De inwoners van Urk zien zichzelf als eilandbewoners. Ze zeggen dan ook niet dat ze in Urk wonen, maar op Urk. Het is een oud eiland. Eilanders denken vaak net iets anders dan andere mensen. Zij moeten het zelf rooien en oplossen. En dat doen ze met elkaar. Dat gevoel zit in hun haarvaten verankerd. Wij zorgen er met elkaar voor dat de brandweerpost op Urk wordt bemenst. En dat doen we met velen. Samen zorgen we voor de veiligheid, maar we zijn ook altijd bereid anderen te helpen. Daarom hebben we nooit moeite om hier vrijwilligers te vinden. Mensen melden zich gewoon aan. Ze willen graag bij de brandweer omdat ze het belangrijk vinden om wat voor de maatschappij te betekenen. Het helpt daarbij wel dat veel mensen niet alleen op Urk wonen, maar ook werken. Dat maakt het eenvoudiger om als vrijwilliger bij de brandweer te werken, omdat je dan altijd op tijd op de kazerne kunt zijn.’

Ook bedrijven zijn betrokken

‘De grote betrokkenheid van de gemeenschap blijkt ook uit de medewerking van bedrijven. Wij moeten regelmatig oefenen. Dat doen we het liefst zo min mogelijk op de eigen locatie. Het wordt realistischer als we bij een bedrijf bijvoorbeeld een ongeval kunnen ensceneren, waarbij misschien ook nog brand uitbreekt. Het is hier nooit een probleem om de medewerking van een bedrijf te krijgen. Men vindt dat vanzelfsprekend, ook als dat betekent dat je bedrijf een of enkele medewerkers een paar uur kwijt is. Bedrijven vragen daar ook nooit geld voor. Bij andere brandweerposten in deze regio zijn bedrijven hierin wel wat kritischer.’

Weer centraal in het dorp

‘Onze kazerne was verouderd, zowel technisch als qua voorzieningen en omvang. Onze nieuwe brandweerauto’s pasten er qua aantal niet in. Door de groei van Urk lag de kazerne bovendien niet meer centraal in het dorp. Vandaar de keuze voor nieuwbouw, waarbij de huidige locatie als uitgangspunt is genomen. Deze is namelijk perfect voor de brandweer; dicht bij het oude dorpscentrum. Dat heeft smalle steegjes - ginkies heten die op z’n Urks - met veel huizen die dicht op elkaar staan. Een brand kan dus snel overslaan. Daarbij zijn er ook een haven met bedrijvigheid en een groot en nog groeiend industrieterrein. Daar wil je niet ver vandaan zitten. De nieuwe kazerne grenst aan de andere kant aan nieuwbouwwijken. Daar wonen veel van onze vrijwilligers, die zo snel op de kazerne kunnen zijn. Al met al zijn we weer centraler in het dorp gepositioneerd. Overigens heeft het huidige perceel geen makkelijke vorm. Dat was wel een uitdaging bij het ontwerp.’

Grote zichtbaarheid

‘De nieuwe kazerne ligt aan een doorgaande weg en heeft een grote zichtbaarheid. Het is een mooi pand dat opvalt en voor de brandweer werkt als een prachtige showroom. Het straalt uit dat Urkers trots zijn op hun brandweer, op z’n Urks groos op Urrek in oenze brandweer. Vanwege de gewenste zichtbaarheid is er bewust gekozen voor grote glazen roldeuren. Vanaf de weg zie je de voertuigen allemaal goed staan. En in het donker is de binnenkant van de kazerne verlicht. Dat is een investering die niet direct nodig is, maar wel helpt om ons te profileren richting de samenleving. En het ziet er ook nog eens erg mooi uit.’

Multifunctioneel

‘De gemeente stelde als eis dat dit gebouw multifunctioneel moet zijn. De kazerne beschikt daarom over twee vergaderruimten die ook beschikbaar zijn voor maatschappelijke organisaties en verenigingen van buitenaf. Daarnaast is het gebouw een opvanglocatie bij grote incidenten op Urk of in de regio. Dan kunnen wij mensen hier ontvangen en wat te eten of drinken voor ze maken. Een andere eis van de gemeente was dat het gebouw energieneutraal en gasloos moest worden. Dat is gelukt. Als extra duurzaamheidsmaatregel zijn er circulaire materialen gebruikt door een houten in plaats van een stalen constructie toe te passen. Overigens zijn bij de bouw van de kazerne veel bedrijven uit Urk en omgeving betrokken. Er was weliswaar een Europese aanbesteding, maar wij en de gemeente zijn erg blij dat lokale bedrijven die hebben gewonnen. Dat past bij de rol van een kazerne in en voor de gemeenschap.’

Grote betrokkenheid

‘De vrijwilligers zijn intensief betrokken bij het ontwerp- en bouwproces. Het mooie is dat zij hun werk bij de brandweer combineren met een reguliere baan. Vanuit die baan brengen ze allemaal hun eigen kennis en expertise in. De een heeft verstand van warmtepompen, de ander is elektricien, monteur, schilder of stukadoor. Op elk vakgebied is er wel iemand die er veel van weet, en die kennis bracht iedereen graag in. Als je mensen ergens bij betrekt, willen ze graag helpen. En als je met hun inbreng iets doet, worden ze vanzelf enthousiast. En dat enthousiasme is er over de nieuwe kazerne. Het is een groot verschil met wat we hadden; het is ruim, goed verzorgd en knus. We moeten het gebouw alleen nog wat warmer maken door er meer persoonlijke dingen in te brengen.’

Thuis

‘Ik vind het vooral belangrijk dat we er in zijn geslaagd hier een echt thuis van te maken. Niet alleen voor de gemeenschap, maar zeker voor de vrijwilligers zelf. Zij besteden veel tijd aan de brandweer. Ze komen hier bijna elke week minimaal één avond oefenen. Daarnaast worden ze gemiddeld ruim twee keer per maand ingezet bij een brand of een ander incident. Daarom moet dit een prettige locatie zijn om te verblijven. Om met elkaar incidenten te kunnen nabespreken. Maar ook voor een gezellig samenzijn. Een plek waar de vrijwilligers contact hebben met elkaar, elkaar goed weten te vinden en van elkaar op aan kunnen. Vandaar ook de goed ingerichte sportruimte in de kazerne. Vrijwilligers kunnen er op elk gewenst moment gebruik van maken. We willen hen graag de gelegenheid bieden aan hun conditie te werken. Brandweerwerk is zwaar; het is van groot belang vitaal en fit te blijven.’

Veiliger Urk?

‘De aanrijtijden naar incidenten zullen gemiddeld wat korter zijn nu. En we hebben een kazerne met goede arbeidsvoorzieningen en mogelijkheden om ons materieel en onze uitrusting goed te bewaren en onderhouden. Dus ja, dat zal de veiligheid op Urk wel ten goede komen. Daarnaast heeft de kazerne een positief effect op de gemeenschap. Urk laat hiermee zien de veiligheid voor de eigen inwoners erg belangrijk te vinden. Daarvoor verdient de gemeente veel waardering.’

Duurzaam en toekomstbestendig gebouw

Bij het opstellen van het Programma van Eisen gaven gemeente Urk en Veiligheidsregio Flevoland aan de voorkeur te hebben voor een duurzaam gebouw dat toekomstbestendig is. Dit blijkt onder andere uit de opvallende houten constructie in de remise, de ruimte waar brandweerauto’s en andere voertuigen worden gestald. Daarnaast zijn er ook tal van duurzame keuzes gemaakt die minder zichtbaar zijn. Het gebouw is gasloos en energieneutraal, en verschillende materialen zijn demontabel uitgevoerd zodat ze in de toekomst eenvoudig hergebruikt kunnen worden.

De nieuwe brandweerkazerne heeft een brutovloeroppervlakte van ongeveer 1.100 m² en biedt onderdak aan een brandweerkorps van 45 vrijwilligers. De kazerne beschikt over een eerstelijns en tweedelijns voertuigstalling voor maximaal 10 voertuigen. Op de begane grond bevinden zich de hoofdentree en de zogenaamde uitrukingang. Daarnaast zijn hier de afgesloten ondersteunende functies ondergebracht, waaronder omkleedruimten, een duikersruimte, werkplaatsen, een briefingruimte, een commandopost, sanitaire voorzieningen en twee flexibele ruimten die in de toekomst als slaapvertrekken kunnen worden ingericht.

Naast een toekomstbestendig en duurzaam gebouw is de kazerne bovenal een nieuw thuis voor de vrijwillige brandweer van Urk. Op de verdiepingen bevinden zich de kantoren, instructieruimten, de sportruimte en - heel belangrijk voor de brandweerlieden - de kantine en ontmoetingsruimte. Deze laatste wordt gebruikt voor cursusbijeenkomsten en speelt een cruciale rol bij het verwerken van emotionele ervaringen als team. In tegenstelling tot de oude kazerne beschikt de nieuwe brandweerkazerne over een eigen oefenterrein.

Multifunctioneel

Multifunctionaliteit was een belangrijke voorwaarde voor de gemeente. Door de zonering in de beveiligingsschil kan de gemeente ook gebruikmaken van de aanwezige vergadervoorzieningen. Brandweer Urk is met de nieuwe brandweerkazerne klaar voor de toekomst.

Roland Beekman geeft leiding aan elf brandweer­posten, waaronder Urk. Alle posten worden bemenst door vrijwilligers, die worden aangestuurd en ondersteund door een klein aantal beroepskrachten, waaronder Beekman. Urk is één van de vier zogenaamde continuïteitsposten in de regio, waar de brandweer 24/7 paraat en inzetbaar is voor bestrijding van branden, technische hulpverlening, bestrijding van incidenten met gevaarlijke stoffen en hulpverlening bij waterongevallen.