Met bewoners naar aardgasvrije wijken: zes learnings

Aardgasvrije wijken. Alle gemeenten willen die voor elkaar boksen. Maar hoe doe je dat? Wanneer betrek je de bewoners erbij? Wat zijn de do’s en don’ts? Graag deel ik enkele aanbevelingen. Vanuit mijn eigen praktijk, maar nuttig voor iedereen die met dit complexe thema te maken heeft.

In bijna alle gemeenten in Nederland worden de eerste stappen gezet op weg naar aardgasvrij wonen. Eind 2021 moet de transitievisie warmte uiterlijk gereed zijn en uiteindelijk horen daar ook wijkuitvoeringsplannen bij. In september/oktober 2020 worden de nieuwe proeftuinwijken door de overheid bekendgemaakt. Sommige gemeenten zijn al gestart met experimenten en andere nog niet. In welk stadium een gemeente ook verkeert, de volgende learnings zijn van belang

 

1. zorg voor procedurele rechtvaardigheid

Procedurele rechtvaardigheid gaat over de manier waarop mensen zich behandeld voelen en of zij het proces als eerlijk ervaren. En dat betekent dat je het proces schets en bewoners vervolgens blijft informeren over de voortgang. En bijvoorbeeld ook duidelijk bent in het te volgen democratische proces en wat dat inhoudt voor bewoners.

 

2. kies je rol als gemeente zorgvuldig

Het is goed om je te realiseren dat je nooit met een schone lei begint. Er is soms nou eenmaal wantrouwen richting de gemeente of de overheid. Het is aan te raden je als gemeente vooral op te stellen als facilitator, stimuleerder en aanjager van het wijkproces vanuit je beleid. Je pakt als gemeente de verantwoordelijkheid om het onderwerp te agenderen en het proces vorm te geven. De inhoud die bepaal je samen met bewoners. 

 

3. neem zoveel mogelijk wijkbewoners mee

Werk aan het bereiken van zoveel mogelijk buurtbewoners en wees je bewust van de positie van de verschillende bewoners.

 

4. maak onderscheid tussen de woningeigenaar en de bewoners

Als gemeente zijn de woningeigenaren uiteindelijk je gesprekspartner, want zij moeten de investeringen doen. En zorg er ook voor dat alle bewoners van de wijk, dus inclusief huurders, goed geïnformeerd zijn. Want ze vormen samen een buurt, waar wellicht ook onderwerpen zijn die hen binden.

 

5. maak er werk van om weerstanden te begrijpen, want daar zit je sleutel tot succes

Om bewoners echt in actie te zien komen, moet eerst de weerstand overwonnen worden. Luister écht naar ze. Door hun weerstand te begrijpen, kun je bij het opschalen steeds beter weerstanden herkennen en daarop anticiperen.

 

6. geef handelingsperspectief

Handelingsperspectief bieden is het wegnemen of verzachten van de eerstvolgende drempel. Maak het concreet en de eerste stapjes makkelijk voor bewoners om aan te haken. Dit is een zeer belangrijke aanbeveling en geldt voor de gehele energietransitie. Waak ervoor om niet te blijven hangen in informeren.

 

Een one size fits all aanpak? Was het maar zo eenvoudig! Zelden is er een aanpak die iedereen goed past. Zo vraagt ook aardgasvrij in elke gemeente om een eigen aanpak. Omdat iedere inwoner anders is bijvoorbeeld, omdat de cultuur verschilt, of omdat de demografische factoren variëren. Maar de bewonerscollectieven, ondersteunt met tooling en stappenplannen zijn wel degelijk opschaalbaar, en vormen de basis van het succes!

 

Roel Woudstra
Lees hier alle columns van Roel Woudstra