Burgers denken niet in hokjes

Energietransitie en klimaatadaptie: twee werelden van verschil… of toch niet? U en ik zien deze domeinen vanuit onze professies weliswaar als afzonderlijke gebieden, en dat zíjn ze feitelijk ook, maar voor de gemiddelde bewoner is de scheidslijn een stuk minder zichtbaar.

Sterker nog, het zijn termen die in de hoofden van veel bewoners voor min of meer hetzelfde staan. Ze hebben allebei te maken met milieu (en dus) klimaat (en dus) noodzakelijke maatregelen. Hier ligt een kans!

Binnen het ambtelijke apparaat vallen energietransitie veelal onder andere professionals dan degenen die zich buigen over het klimaatbestendig maken van de omgeving. Als blijkt dat die hokjes in het ‘echte’ leven een stuk minder duidelijk zijn dan binnen de overheidsmuren, kún je heel hard je best gaan doen om die kaders wél juist te krijgen. Dat kost tijd, veel tijd, en dus ook geld.

Het leidt tot onbegrip en verwarring onder burgers. En ondertussen levert het onnodig vertraging op en worden niet de stappen gezet die er werkelijk toe doen: het nemen van energiebesparende en klimaatbestendige maatregelen.

Wat ook kan, is de boel omdraaien. Uitgaan van het gegeven dat burgers energietransitie en klimaatadaptatie nu eenmaal zien als een geheel en ze vanuit dat gegeven aanmoedigen tot actie over te gaan Dat is niet alleen efficiënter, maar leidt ook tot minder onbegrip en meer daadkracht bij de burger.

We kennen allemaal wel de situatie waarbij de ene maand de stoep is opengebroken om een elektriciteitskabel te vervangen en dat een maand later diezelfde stoep weer openligt, omdat dan het riool aan de beurt is. Iets was logischerwijs tot de nodige frustratie en ongemakken leidt bij burgers en ook nog eens geldverkwistend overkomt (en is!).

Als bewoners zelf ideeën hebben die ze willen uitvoeren is het voor de goede afloop essentieel ze niet te vermoeien met bureaucratisch gedoe. Fungeer juist als goede facilitator en moedig ze aan. Dat werkt niet alleen stimulerend richting bewoners, schotten in het ambtelijke apparaat blijken in een keer ook stukken makkelijker te overbruggen.

De Rotterdamse wijk Prinsenland is een voorbeeld dat laat zien hoe het ook kan. Het bitumen op de daken van veel woningen daar is aan vervanging toe. Voor bewoners aanleiding dit collectief aan te pakken. En dóór te pakken. Want behalve nieuw bitumen komt er ook beplanting op de daken, wat een positief effect heeft op hittestress. Én veel bewoners laten ook nog eens zonnepanelen plaatsen.

Met één actie nemen bewoners niet alleen hun eigen dak onder handen, maar leveren ze bovendien een positieve bijdrage op het gebied van klimaatadaptatie en de energietransitie (zónder dat ze zich bewust zijn van deze hokjes!). De buurt kan rekenen op ondersteuning van de gemeente, zoals het verstrekken van een aantrekkelijke subsidie. Zo maken zowel de gemeente als bewoners met elkaar de leefomgeving leefbaarder, duurzamer en groener. Dát is waar het omgaat, hoe dat achter de schermen is georganiseerd is ondergeschikt.

Roel Woudstra
Lees hier meer columns van Roel Woudstra