Afstoten 31 rijksmonumenten onverantwoord

Het is onverantwoord om 31 rijksmonumenten per 1 juli af te stoten. Dat stelt de Raad voor Cultuur in zijn maandag verschenen advies. Er zijn nog te veel onduidelijk- en onzekerheden. Minister Blok (Rijksdienst) moet zijn huiswerk overdoen.

Ondoordacht

Te snel, te ondoordacht en financieel onverantwoord. Daar komt het advies van de Raad voor Cultuur over afstoten van de 31 monumenten, waaronder Naardenvesting (Naarden) en de Naald in Apeldoorn, in een notendop op neer. Deze monumenten hebben op een na de status ‘buitengewoon (inter)nationaal cultuurhistorisch belang’. Blok wil dat de Nationale Monumentenorganisatie (NMo) hier vanaf woensdag voor gaat zorgdragen. De Raad adviseert dat niet te doen. De Tweede Kamer gaat, op initiatief van Vera Bergkamp (D66), proberen een stokje voor die overdracht te steken.

Onrust

'De rijksmonumenten hebben een belangrijke betekenis in het stads- of dorpsgezicht van gemeenten. Denk aan de vesting in Naarden. De onduidelijkheid over bestemming, financiering en onderhoud hebben veel onrust veroorzaakt’, aldus Bergkamp. ‘Vervreemding of afstoting van monumenten is niet raar, maar het moet wel zorgvuldig gebeuren. Daar had ik van begin af aan al twijfels over. Het gaat om ons erfgoed en daar moeten we zuinig op zijn. Dit is ook de reden dat ik samen met de PvdA, gesteund door de Kamer, om een advies heb gevraagd aan de Raad voor Cultuur.’

Visieloos

Dat advies is niet mals. Niet alleen de keuze voor het toevertrouwen van de 31 rijksmonumenten aan de NMo is in de ogen van de Raad niet goed onderbouwd; ‘er is geen wezenlijke discussie geweest over nut, noodzaak en gevolgen van de vervreemding van rijksmonumenten’. Het rijk had ook kunnen beslissen de monumenten niet te verkopen, maar ze te verzelfstandigen en onder te brengen in een door het rijk opgerichte stichting, met zowel toezicht als structurele financiering van het rijk. Voordat tot verkoop van monumenten wordt overgegaan, moet er eerst een brede visie komen, vindt de Raad. Als op basis daarvan tot vervreemding wordt besloten, kán de Nationale Monumentenorganisatie een partij zijn. Op dit moment is dat financieel en organisatorisch nog niet het geval, stelt de Raad in zijn advies. De borging van 31 rijksmonumenten is nog niet op orde. De Raad adviseert de voorgenomen overdracht op 1 juli uit te stellen.

Overdracht uitstellen

Met het kritische advies van de Raad in de hand, wil de Kamer voorkomen dat de monumenten deze week aan de Nationale Monumentenorganisatie worden overgedragen. Dat is althans de inzet van Bergkamp. ‘Uit dit advies blijkt klip en klaar dat er op basis van de huidige openbare informatie te veel onduidelijk- en onzekerheden zijn. Minister Blok moet zijn huiswerk opnieuw doen. Daarnaast betreur ik het dat de Raad voor Cultuur heeft gedaan wat eigenlijk minister Bussemaker van Cultuur had moeten doen: ingrijpen vanuit zorgvuldigheid in de omgang met ons cultureel erfgoed. Dit heeft ook een gemeentelijke impact. De afstoting op 1 juli kan in ieder geval geen doorgang vinden.’

Update

Minister Blok wil geen onoomkoombare stappen nemen tot na het debat met de Kamer. Dit heeft hij maandag aan het einde van de middag aan de de Kamer laten weten. De afstoting van de 31 rijksmonumenten per 1 juli is hiermee (voorlopig) van de baan.