Personalia BB 01-2023
Zestien wethouders zijn sinds het aantreden in de nieuwe collegeperiode om politieke redenen ten val gekomen. Daarvan zijn er voorlopig zes die definitief onderuit zijn gegaan. Dat aantal was in een verkiezingsjaar nog nooit zo laag, blijkt uit onderzoek van De Collegetafel.
Integriteit en bestuursstijl
Klaas Valkering (CDA, Bergen) stapt vlak voor de verkiezingen op na een campagnebrief van het CDA op papier dat leek op briefpapier van de gemeente. ‘Er zijn mensen die de brief verwarren met een gemeentelijke brief. Ik neem mijn verantwoordelijkheid en leg per direct mijn taken als wethouder neer.’
Rudy Tegels (CDA, Horst aan de Maas) maakt daags voor de verkiezingen bekend dat hij zijn functie als wethouder neerlegt. Hij had een amoureuze relatie met een gemeenteambtenaar moeten melden. Enkele weken eerder was een melding over grensoverschrijdende gedrag van Tegels bij burgemeester Palmen gemeld. Oppositiepartijen vinden dat er sprake is van een integriteitskwestie en eisen het vertrek van Tegels.
Geert Jan Hendriks (D66, Gooise Meren) legt zijn functie met onmiddellijke ingang neer nadat zijn partij uit de enkele maanden eerder geformeerde coalitie is gestapt en hoopt zo op nieuwe coalitievorming. Aanleiding: oppositiepartij Goois Democratisch Platform fuseert met coalitiepartij Hart voor Bussum, Naarden en Muiden (BNM). ‘Zonder duidelijke vernieuwende koers verder gaan is onwerkbaar en onwenselijk’, aldus Hendriks.
John van der Velden (VHL Lokaal, Vijfheerenlanden) stapt op. Hij ervaart onvoldoende vertrouwen. ‘Na uitgebreid beraad heb ik mijn conclusie getrokken: op deze manier kan ik niet de wethouder zijn zoals ik dat voor mij zag’. Volgens de oppositie zou Van der Velden de raad verkeerd hebben geïnformeerd over het cultureel centrum en het vertrouwen van inwoners van Tienhoven rond de discussie over windmolens hebben verspeeld.
Laura Werger (VVD, Zutphen) neemt ontslag vlak voor haar officiële afscheid. Zij vindt dat er niet zorgvuldig omgegaan is met haar rechten, nadat er een extern onderzoek naar haar is ingesteld vanwege vermeend grensoverschrijdend gedrag jegens ambtenaren. ‘Ik krijg niet de gelegenheid om een toelichting te geven of om mezelf te verdedigen.’ De kwestie-Werger luidt het vertrek in van burgemeester Annemiek Vermeulen. uit Uitgeest, Cecilia van Weel benoemd.
Burgemeesters tussen de wielen
Drie spraakmakende valpartijen van burgemeesters vielen er in 2022 te noteren. Voor Pieter Paans (Krimpenerwaard), Rianne Donders-de Leest (Roermond) en Annemiek Vermeulen (Zutphen) eindigde het burgemeesterschap noodgedwongen.
De meeste aandacht trok het vertrek van Rianne Donders-de Leest als burgemeester van Roermond. De druppel die de emmer deed overlopen voor het vrijwillige vertrek van Donders was dat de Roermondse politiek koos voor de terugkeer van de omstreden Jos van Rey als wethouder. Acht jaar lang is Donders ten strijde getrokken tegen de in haar ogen te ruwe bestuurscultuur in de Limburgse bisschopstad. Aanjager tot die cultuur was de eigen lokale partij van de afgetreden en veroordeelde Van Rey, de Liberale Volkspartij. Na de raadsverkiezingen van 2022 werd het cordon sanitaire rondom Van Rey opgeheven en mocht hij terugkeren in het college. “Als een meerderheid van de raad niet wil terugkijken naar het verleden om er daarna beter uit te komen, houdt het op”, aldus Donders in haar afscheidsinterview.
Mogelijk nog spraakmakender is het vertrek van twee andere burgemeesters. Pieter Paans maakte zich schuldige aan grensoverschrijdend gedrag – hij vertoonde te amicaal gedrag ten opzichte van een medewerker - en stapte per direct op. Paans was vier (!) maanden burgemeester in Krimpenerwaard.
Het vertrek van Annemiek Vermeulen in Zutphen had meer voeten in de aarde. Vermeulen raakte betrokken in een conflict over het functioneren van wethouder Laura Werger, die werd beschuldigd van grensoverschrijdend gedrag en hekelde dat het college een onderzoek over haar functioneren besprak buiten haar om. Dat deed de verhoudingen geen goed. De burgemeester wilde wel door, maar de raad vond dat Vermeulen niet meer aan het profiel voldeed en wenste geen herbenoeming.
Ook burgemeester Caroline van de Pol (Terschelling) verloor het vertrouwen van de gemeenteraad, maar zit vooralsnog op het pluche. Geke Faber, voormalig bewindsvrouw, is gevraagd onderzoek te doen naar de verhoudingen tussen de burgemeester en de raad.
Demisionair
Hanneke Niele (CDA, Beverwijk), demissionair wethouder, treedt onmiddellijk af als blijkt dat zij geen kandidaat voor haar partij is om opnieuw wethouder te worden.
Adriaan de Jongh Demissionair wethouder Adriaan de Jongh (CDA, Geertruidenberg) stopt als wethouder na acht jaar. Hij wacht de onderhandelingen niet meer af en gaat ook niet in de raad. Het CDA blijft buiten het nieuwe college en gaat de oppositie in.
Theo Maas (PvdA, Someren), demissionair wethouder, stopt per 15 juni 2022. Hij had gehoopt op een snelle formatie en hij vindt dat hij geen mandaat meer heeft van de raad die nog steeds aan het puzzelen is, en dat maakt het lastig ook om demissionair in de regio namens de raad te spreken. Zijn partij komt in het nieuwe college, maar met een andere wethouder.
Inge Klein Gunnewiek Demissionair wethouder Inge Klein Gunnewiek (VVD, Winterswijk) stapt per direct op. Ze heeft in een brief aan burgemeester Joris Bengevoord haar ontslag aangeboden. ‘Ik voel geen enkele legitimatie meer om nog besluiten te nemen, ook niet demissionair’. Aanleiding is de verkiezingsuitslag waarbij het college en de VVD is afgerekend door de kiezer, twee dagen eerder.
Vlieland
Demissionair wethouder Elsje de Ruijter (GroenWit, Vlieland) stapt op, daarna vertrekt Dick Visser (Nieuw Liberaal Vlieland), ook demissionair, omdat hij een motie van wantrouwen aan de broek kreeg van Lijst Fier en Algemeen Belang Vlieland. Visser gaat verder als raadslid voor Nieuw Liberaal Vlieland. Lijst Fier diende de motie tegen Visser in omdat de berichten over mogelijke belangenverstrengeling.
Mandy Elfferich (D66, Landsmeer), demissionair wethouder, stapt met onmiddellijke ingang op, omdat ze geconfronteerd wordt met raadsbesluiten waar ze zich politiek en persoonlijk niet mee kan verenigen, zoals met het verhaal rond de kap van drie bomen op het Raadhuisplein. Elfferich kan zich ook niet vinden in de toonzetting van enkele raadsleden tijdens en rondom vergaderingen.
Coalities
Patrick Kiel (VVD, Leusden) komt ten val als zijn partij de coalitie opblaast. Daarmee is ook de positie van Alexandra Kolkman (Lokaal Belangrijk) en Wim Vos (CDA) onzeker. De aanleiding: de VVD vreest dat Leusden de regie over het eigen dorp verliest. Probleem is dat de partij Lokaal Belangrijk beloofde dat er geen windmolens of zonnevelden geplaatst gaan worden. De VVD vindt dat moet worden gekeken wat kan.
Caroline Klaver (VVD, Wassenaar) dient haar ontslag in als haar partij uit de coalitie stapt. De grootste partij in de raad zegt niet langer vertrouwen te hebben dat het coalitieakkoord ‘in gezamenlijkheid kan worden uitgevoerd’. Aanleiding: een conflict over de ozb-verhoging van twintig procent, het feit dat er te weinig personeel is het geld te besteden en dat er niet begonnen kan worden met het Centrumplan.
Almere
Julius Lindenbergh (VVD), Roelie Bosch (ChristenUnie), Froukje de Jonge (CDA) en Maaike Veeningen (D66), demissionair wethouders in Almere, stappen op tijdens de formatie van een nieuwe coalitie. De aanleiding: de slechte resultaten van de Floriade. De Floriade BV en Almere moeten rekening houden met 33,8 miljoen euro aan extra kosten rekening houden vanwege de lage bezoekersaantallen.
Breuk
Erik van Zuylen (GroenLinks, Alphen aan den Rijn) stopt per direct als zijn fractie vlak voor de verkiezingen uit de coalitie stapt. Aanleiding is dat de twee andere coalitiepartijen, Nieuw Elan en CDA, volgens GroenLinks, de belangrijkste afspraak uit het coalitieakkoord hebben geschonden, namelijk toch bouwen in de Gnephoekpolder. GroenLinks was in 2018 coalitiepartij geworden op de afspraak dat alleen de randen bebouwd zou worden.
Anjo Bosman (Gemeentebelangen, Berkelland) neemt ontslag, vooruitlopend op een klaarliggende motie van wantrouwen. Aanleiding: Bosman wordt verweten dat zij de raad niet goed heeft geïnformeerd over een incidentele subsidie van 600 duizend euro voor de noodzakelijke renovatie van zwembad ’t Timpke in Borculo. Eerder had Bosman al kritiek gekregen voor de aanpak voor een nieuwe sporthal in Ruurlo.
Jan-Willem van den Beukel (CDA, Lansingerland) treedt met onmiddellijke ingang af, drie weken voor de raadsverkiezingen, vanwege onvolledige informatie en niet-tijdig melden van rekenfouten in de begroting van de gemeente. De fouten in de gemeentelijke financiën waren al enige maanden bekend, maar toen niet gemeld aan wethouder noch gemeenteraad. Van den Beukel neemt zijn politieke verantwoordelijkheid en blijft lijsttrekker.
Felix van Beek (zakenwethouder, Smallingerland) stapt twee maanden voor de raadsverkiezingen op. De keuze van de raad om een financieel agendapunt af te voeren, ziet Van Beek als een motie van wantrouwen tegen hem en de ambtenaren. ‘Ik ben tot de overtuiging gekomen dat de raad helemaal niet doorhad wat voor rare acties ze hadden uitgehaald, wat voor schade ze hebben berokkend en dat ze ook niet bereid waren om me tegemoet te komen’.
Falco Hoekstra (VVD, Dijk en Waard) komt ten val als blijkt dat de Dijk en Waardse Onafhankelijke Partij (DOP), Lokaal Dijk en Waard (LDW) en Senioren Dijk en Waard (SDW) geen vertrouwen meer hebben in de samenwerking met de VVD. De lokale partijen zijn tegen het verhogen van de lokale belastingen om het begrotingsgat te dichten. De VVD wordt vervangen door de ChristenUnie die mede-indiener was met de VVD van het ozb-amendement.
Frank ten Have (CDA, Midden-Delfland) stapt op omdat er sprake is van een onvoldoende vruchtbare samenwerking in het nieuwe college. ‘Persoonlijk heb ik in toenemende mate moeite met een door mij gevoeld gebrek aan bestuurlijke daadkracht en openstelling naar de samenleving op een aantal belangrijke dossiers. In mijn optiek zijn de verhoudingen in zowel het college als in de raad, als tussen beide organen, voor verbetering vatbaar.’