In het coronajaar 2021 kwamen slechts 59 wethouders tijdelijk of definitief ten val als gevolg  van een politieke vertrouwensbreuk, een laagterecord! Tegelijkertijd kozen meer wethouders dan ooit voor een overstap naar een andere baan. Dat blijkt uit onderzoek van De Collegetafel.

Integriteitskwesties

Laurens Ivens (Amsterdam, SP) stapt op wegens grensoverschrijdend gedrag in mails en ander berichtenverkeer. Ivens spreekt van ‘lichte klachten’ maar erkent zijn fouten. Hij was in 2019 en 2020 al gewaarschuwd, maar de exit komt in beeld wanneer in 2021 formele meldingen over zijn gedrag worden gedaan.  Dat leidt tot een onderzoek waaruit blijkt dat Ivens de richtlijnen voor goed bestuur heeft overschreden.

Robert Scholten (Epe, De Nieuwe Lijn) stapt op wanneer er volgens hem een heksenjacht tegen hem is geopend. Scholten zegt dat hij niets weet van de verplichting om twee uitritten aan te leggen, maar blijkt later wel op de hoogte. Bovendien zegt Scholten ‘regelmatig eventjes de geschiedenis te wissen’ op zijn telefoon om de dans te ontspringen bij WOB-verzoeken. Een onhandige uitspraak, zegt hij.

Frank van Wel (Loon op Zand, VVD) stapt op na een beschuldiging van ongewenst gedrag. “Er is niets gebeurd wat ik thuis niet wil of kan uitleggen”. Van Wel zou ‘te volhardend kameraadschappelijke betrekkingen’ hebben aangeknoopt met een ambtenaar die daar niet van was gediend. De vrouw diende een formele klacht in waarna een onderzoek vaststelt dat Van Wel de grens tussen privé en zakelijk te nadrukkelijk opzocht.

Jaap Borg (VVD, Midden-Groningen) handelt in strijd met de “Beleidsregel Handhavend optreden tegen onrechtmatige permanente bewoning van recreatieverblijven”. Borg heeft het college verzuimd te informeren over de tweede recreatiewoning die hij bezit in de permanente verhuur heeft. Borg stapt pas op als duidelijk dat de raad de opvatting van het college deelt dat Borg moet vertrekken.

Guido Schoolmeesters (Gemeenschapslijst, Someren) legt een motie van wantrouwen naast zich neer en wordt daarop per direct ontslagen door de raad. Aanleiding: een integriteitsrapport over de beschuldiging dat Schoolmeesters zijn zoon bij het toedelen van een nieuwbouwwoning heeft bevoordeeld en ook een bouwbedrijf heeft voorgetrokken. Schoolmeesters vecht vooralsnog tevergeefs de beschuldigingen en het onderzoeksrapport van Necker aan en eist inzage in de gevoerde correspondentie, vooronderzoek en verslagen.

Jan Loonen (CDA, Venray) verdwijnt van het toneel na een aangenomen motie van wantrouwen omdat de raad geen vertrouwen meer heeft. Aanleiding: vermeende belangenverstrengeling over een omstreden deal met het waterschap voor het kopen van gronden in het Loobeekdal. Loonen heeft gehandeld volgens de gemeentelijke integriteitscode, maar heeft wel de schijn van belangenverstrengeling gewekt die Loonen en Venray schaadt, vindt de raad.

Breuk met eigen fractie

Maarten van Vierssen (D66, Apeldoorn) stopt nadat drie van de vier D66-raadsleden boos uit de partij stappen, waarbij het partijbestuur de kant van het achterblijvende raadslid, dat volgens de drie weg moest, koos. D66 verdwijnt ook uit de coalitie.

Gerard Bruijniks (GemeenteBelangen, Loon op Zand) stapt op vanwege een breuk met zijn eigen fractie. Bruijniks vindt dat het college een goed voorstel heeft over de bouw van de nieuwe Wetering, maar zijn fractie is verdeeld over het nieuwe dorpshuis in Loon op Zand.

Sjaak van den Berg (NZLokaal, Noordwijk) stapt op omdat een groot deel van zijn eigen fractie het vertrouwen in hem heeft opgezegd. Er zijn klachten over zijn gebrekkige wijze van communiceren en de achterban wil Van den Berg niet meer op de kieslijst.

Edo Kooiman (Texels Belang, Texel) treedt af na een motie van wantrouwen van zijn eigen partij Texels Belang. Kooiman wordt verweten dat hij ‘geen invoelingsvermogen heeft met de gemeenschap’.

John Coenen (CDA, Vaals) vertrekt omdat hij zich niet meer kan vinden in de landelijke en provinciale koers van zijn partij, het CDA. “Ik mis de menselijke maat. (..) Ik ontwaar steeds meer vervreemding tussen mijn beelden en idealen en de nieuwe, huidige koers”.

Maarten Miner (GroenLinks, Weesp) stapt op vanwege onenigheid met zijn fractie over het plaatsen van windmolens. Anders dan Miner wil GroenLinks pertinent geen windmolens in de Bloemendalerpolder. GroenLinks dat de steun van de raad krijgt, is volgens Mineer minder principieel dan hijzelf.

Bestuursstijl

Peter van Boekel (CDA, Bernheze) stoort zich aan het verharde politieke klimaat waarin steeds meer op de persoon wordt gespeeld en kleine zaken worden uitvergroot. Het past niet bij zijn stijl van wethouderschap.

Liesbeth Boersen (De Blaricumse Partij, Blaricum) stapt op vlak voordat de raad wil debatteren over haar functioneren: Broersen wordt verweten Blaricum negatief in het nieuws te brengen en dat zij vragen over bouwdossiers onvoldoende beantwoord, en dat maakt haar controleren moeilijk. 

Paul Heijmerink (P21, Bunnik) stapt op na een aangenomen motie van afkeuring. Heijmerink wordt verweten onvoldoende rekening te houden met wat de raad wenst en dat hij zich onvoldoende heeft ingespannen om de bouw van windmolens door Zeist te voorkomen.

André Landwehr (VVD, De Bilt) zegt te vertrekken volgens afspraak maar geen fractie kent ‘deze geheime deal’ met de uitzendwethouder die al maanden overhoop ligt met de raad. De ophef over zijn legitieme beroep op wachtgeld doet de deur dicht.

Geert Ritsema (GroenLinks, Ede) neemt ontslag. Hij wil meer werk maken van de groene en sociale ambities in Ede, maar ergert zich dat de coalitiefracties hem in die ambities niet willen steunen. Zijn ambitie om tot een zero emissiezone te komen verwatert daardoor.

Sandra Diepstraten (CDA, Gilze Rijen) stopt drie maanden voor de verkiezingen omdat de bestuurlijke samenwerking in ABG-verband (Alphen-Chaam, Baarle-Nassau en Gilze-Rijen) na twee jaar proberen nog niet beter wordt. “Als de stukken niet worden aangeleverd, is het lastig functioneren”.

Michael Rog (CDA, Haarlem) neemt ontslag na de reuring over zijn principiële weigering om zijn QR-code te laten zien bij een wijkraadsvergadering. Rog die de kritiek van staatssecretaris Mona Keijzer op de coronapas deelt krijgt een motie van afkeuring aan de broek.

Jeannette Hofman (Lokaal OP1, Krimpenerwaard) stapt per direct op nadat haar partij zich uit de coalitie terugtrekt. “We willen niet met modder gooien, maar gaandeweg is er wrijving ontstaan waarbij de chemie is verbleekt’, verklaart Lokaal Op1.

Lia de Ridder (D66, Wassenaar) treedt terug omdat zij haar ambities niet kan waarmaken met een parttime aanstelling van 0,6 fte. 'Alles overwegende ben ik tot de conclusie gekomen dat ik in de huidige omstandigheden niet langer de juiste persoon op de juiste plaats ben'.

Winnie Prins (Leefbaar Zeewolde, Zeewolde) wordt weggestuurd met een motie tot ontslag. Prins houdt haar persoonlijke opvattingen niet voor zichzelf. In 2017 en 2019 was Prins daarvoor al eens gewaarschuwd en de maat is dit keer vol als zij op Facebook stelt dat er rond de coronavaccinaties “niet zo veel vrijheid meer is”.

Coalitiebreuk

Het wethouderschap van Hans de Vroome (D66, Arnhem) komt ten einde nadat voor de tweede keer in deze collegeperiode de stekker uit de coalitie gaat in de Gelderse hoofdstad. Aanleiding is het stemgedrag van D66 in het debat over het rapport over ongelijke behandeling in het personeelsbeleid op het stadhuis. D66 steunt, tot onvrede van de andere coalitiepartijen, een motie tegen wethouder Martien Louwers. De breuk betekent een maand van coalitieonderhandelingen waarbij D66 wordt ingeruild voor Arnhem Centraal.

Paul Verbruggen (PvdA, Alkmaar) en Christian Baak (GroenLinks, Alkmaar) dienen hun ontslag in. Aanleiding: een aangenomen motie van wantrouwen, ingediend door coalitiepartners VVD, CDA en D66, omdat volgens deze partijen PvdA en GroenLinks hen niet hadden geïnformeerd over het houden van een extra raadsvergadering over de opvang van asielzoekers door de gemeente Alkmaar. Bewust niet informeren is volgens de drie coalitiepartners ‘niet hoe je in een coalitie met elkaar omgaat’. VVD, D66 en CDA gaan zonder extra partij naar de raadsverkiezingen.

Breuk in de coalitie

Peter Verheij (SGP, Alblasserdam) stapt op als duidelijk wordt dat de breuk in de coalitiesamenwerking van SGP, CDA en PvdA definitief is. Aanleiding: het besluit van de gemeenteraad over de inzet op zondag van een shuttlebus naar Kinderdijk. “Voor ons is de positie van de zondag een principieel punt”, aldus de SGP.

Eline van Boxtel (PvdA, Dongen) stapt op omdat zij het onderwijshuisvestingsbeleid niet de dupe wil laten worden van de discussie over de verlaging van de gemeentelijke schuldpositie. De PvdA is het eens met haar wethouder en trekt zich terug uit de coalitie met VVD en Volkspartij Dongen.

Albert Koning (Lijst Kras, Edam-Volendam) geeft er de brui aan. Aanleiding: een verschil van inzicht op het dossier nieuwbouwwijk Lange Weeren in Volendam, vooral over het aantal te bouwen woningen. "Het verschil van inzicht is voor mij een principekwestie. Daarom zie ik mij genoodzaakt om direct te stoppen.”

Michiel Wiersinga (De Nieuwe Lijn, Epe) stopt na drie maanden mee en krijgt anderhalve ton wachtgeld. Wiersinga trekt de integriteit van een collega-wethouder in twijfel nadat zijn voorganger vanwege integriteit weg moest. Zijn partij twijfelt over een opvolger en dat leidt er uiteindelijk toe dat De Nieuwe Lijn zich terugtrekt uit de coalitie.

Toon Bosmans (PvdA, Heeze-Leende) stopt twee weken nadat zijn partij zich uit de coalitie heeft teruggetrokken. “Stoppen vind ik de meest integere beslissing. Toch blijven zitten, past niet bij mij. Ik houd de eer aan mijzelf en treed terug.”

Sander van ’t Foort (ChristenUnie, Renswoude), regionaal trekker voor de energiestrategie, stapt op als zijn gemeenteraad tegen het collegevoorstel stemt om op de Emminkhuizerberg twee windmolens te plaatsen. De ChristenUnie verlaat vervolgens de coalitie.

Jeroen Ooijevaar (GroenLinks/PS, Schiedam) moet ontslag nemen als GroenLinks en Progressief Schiedam zhet vertrouwen in de coalitie opzeggen omdat de coalitiepartijen het oneens blijven over de duurzame verstedelijking van Schiedam. 

Kim Schmitz (GroenLinks, Sittard-Geleen) geeft haar wethouderspost op als haar fractie uit de coalitie stapt. Aanleiding is een aangenomen motie die de komst van een windmolenpark in Holtum Noord vertraagt. De indieners willen nieuwe landelijke regels afwachten, wat volgens GroenLinks onnodig is.

Ursula Bekhuis (GB/VVD, Tubbergen) stapt op nadat haar fractie uit de coalitie is gestapt. Aanleiding: het besluit van het CDA, dat in Tubbergen de absolute meerderheid heeft, om voor de bouw van een nieuw gemeentehuis, het Glashoes, te stemmen (kosten elf miljoen euro).

Claudia Bisschops (CDA, Valkenburg) moet vertrekken als Algemeen Belang Valkenburg en Progressieve Groene Partij het vertrouwen opzeggen in coalitiepartner CDA. Aanleiding: het CDA houdt zich niet aan het besluit van de gemeenteraad om het zwembad in de Polfermolen te sluiten.

Projectverantwoordelijkheid

Hans Buijtelaar (VVD, Amersfoort) treedt per direct af. Aanleiding: het vastgelopen project inzake de westelijke ontsluiting. “De aanbesteding van de westelijke ontsluiting heeft geleid tot frictie in de coalitieverhoudingen. (..) Door nu zelf opzij te stappen, wil ik ruimte creëren zodat de blik weer naar voren gericht kan worden”.

Patrick van der Velden (GBWP, Bergen op Zoom) houdt de eer aan zichzelf en stapt op. Aanleiding: de stevige kritiek van de raad op 1,4 miljoen euro aan coronasteun die het college heeft gestoken in de reorganisatie van het eigen cultuurbedrijf. Het college besloot om 5 ton hiervan te gebruiken voor het inhuren van topambtenaren.

Bert van Alphen (GroenLinks, Den Haag) stapt op vanwege de gang van zaken bij de Energieacademie, die kwetsbare kansen moest geven op de arbeidsmarkt. Aanleiding: het onderzoeksrapport van Berenschot waaruit blijkt dat in de planvorming en uitvoering veel is misgegaan. “De gemeente had vanuit haar bijzondere rol als vertegenwoordiger van het algemeen belang en subsidieverstrekker, zorgvuldiger en scherper moeten zijn.”

Roelof Siepel (ChristenUnie, Dronten) biedt zijn ontslag aan omdat hij de emoties in de raad over de geplande woonwijk in Swifterbant onvoldoende heeft onderkend. “Helaas heb ik moeten constateren dat het vertrouwen rond mijn ambt en werkwijze ter discussie is komen te staan, in het bijzonder met betrekking tot het dossier Swifterbant-Zuid."

Erik Struijlaart (VVD, Enkhuizen) stapt op vanwege het verzet tegen de komst van een geitenhouderij aan de rand van de wijk Kadijken. Bewoners waren het oneens met de komst en dienden bezwaar in bij de gemeente. In de raad is ergernis dat het besluit om de geitenhouderij te bouwen twee weken is achtergehouden.

Jim Janssen (SPM, Senioren Partij Maastricht) stapt op vlak voor het geplande debat over de kwestie ‘interimdirecteur Dekkers’. Dekkers was ingehuurd om orde op zaken te stellen in het sociaal domein en jeugdzorg. Hij kreeg voor een half jaar werk een kwart miljoen euro, terwijl de gemeente kampt met forse bezuinigingen.