Fraude loont

Fraude loont. En fraude blijft lonen. Ook in de bijstand. Wie bij de gemeente een bijstandsuitkering aanvraagt, mag niet veel bezit hebben. 

Een bijstandsontvanger die niet aan zijn gemeente meldt dat hij een woning in het buitenland heeft, of een dure postzegelverzameling, of kostbare sieraden, fraudeert dus. Als zo’n fraudeur wordt betrapt door de gemeente, moet hij de onterecht ontvangen bijstand terugbetalen. Bovendien krijgt hij een boete.

En dan? Dan kan die fraudeur gewoon opnieuw bijstand aanvragen. En de gemeente moet die uitkering vaak nog geven ook, knarsetandend uiteraard. Na jarenlange fraude en een hoge terugbetaalplicht heeft zo’n fraudeur immers vaak zo weinig netto bezit over, dat hij nu écht recht heeft op een bijstandsuitkering. Dat heeft de hoogste rechter bepaald.

Dit heet een ‘draaideuruitkering’: je krijgt een bijstandsuitkering, je wordt betrapt op te veel bezit, je uitkering wordt stopgezet, maar je kunt meteen weer een nieuwe bijstandsuitkering krijgen omdat je door de terugbetaalplicht en boete niet veel bezit meer over hebt.

Staatssecretaris Van Ark van Sociale Zaken wil met een nieuwe wet een eind maken aan deze draaideuruitkeringen. Vanaf 2021 kunnen de gemeenten van deze ‘draaideurfraudeurs’ wél de bijstand afpakken. Maar alleen van fraudeurs die vanaf 2021 voor het eerst een uitkering aanvragen. Wie nu al een bijstandsuitkering krijgt, met fraude, door zijn bezit niet te melden, en in 2021 wordt betrapt, kan via de draaideur een uitkering blijven ontvangen. Fraude blijft lonen.

Uiteindelijk kost de nieuwe wet 150 draaideurfraudeurs hun uitkering, zo schat de staatssecretaris. Daardoor besparen de gemeenten samen ruim anderhalf miljoen euro per jaar aan uitkeringen. En u raadt al wat er dan gebeurt. Ten eerste: de gemeenten krijgen ruim anderhalf miljoen euro per jaar minder van de staatssecretaris voor de bijstandsuitkeringen. Merkwaardig, want hun budget werd echt niet verhoogd na de rechtelijke uitspraken dat deze fraudeurs recht houden op een uitkering. De opbrengsten van de nieuwe wet pikt de staatssecretaris in.

Ten tweede: de gemeenten krijgen geen compensatie voor de extra apparaatskosten van deze nieuwe wet. De opbrengsten voor de staatssecretaris, de kosten voor de gemeenten.

Dus wie profiteert er uiteindelijk van de fraude? De staatssecretaris van Sociale Zaken. Fraude in de bijstand blijft lonen. Voor de staatssecretaris van Sociale Zaken.