'Centraliseren verlaagt niet per se de overhead'

41,9 Procent

De term overhead staat doorgaans voor leidinggevende en ondersteunende functies in management, P&O, ICT, boekhouding, communicatie, juridische zaken en facilitair beheer. Huijben deed onderzoek naar dergelijke functies bij 1300 organisaties in de publieke sector en schat op basis van zijn onderzoek het percentage overhead bij de ministeries het hoogst in:  41,9 procent van het totaal aantal banen valt daaronder. Woningcorporaties (34,6 procent) en gemeenten (33,6 procent) scoren iets lager. Zorg (13,2%), onderwijs (14,4%) en industrie (13,6%) zijn overduidelijk veel zuiniger met overheadfuncties.

Zichtbaarheid

Een hogere overhead leidt niet tot een hogere productiviteit, is Huijbens overtuiging. Het probleem bij grotere organisaties is vooral dat men daar geen zicht heeft op het totale aantal werknemers in overheadfuncties en wat ze precies doen, omdat ze verspreid zijn over de organisatie. Centralisatie zou dat zicht verbeteren en kostenverlagend kunnen werken, zoals bij de Raad voor de Kinderbescherming, waar vrijwel alle overheadfuncties zijn geconcentreerd in één centraal kantoor. 'Voordeel hiervan is dat de overhead goed zichtbaar is, wat tegendruk creëert en de overhead laag houdt. Het maakt een organisatie minder complex. Bij veel andere grote organisaties zijn de stafafdelingen vaak verspreid over de hele organisatie, waardoor ze niet goed zichtbaar zijn.'

Alleen ICT

Vanuit zijn onderzoeksresultaten zet Huijben vraagtekens bij de aangekondigde reorganisaties en bezuinigingen bij de Rijksoverheid. 'Ministeries zijn druk bezig met het inrichten van Rijksbrede 'shared service'-centra. Ik twijfel aan het effect daarvan, want schaalvergroting leidt niet tot schaalvoordelen in de overhead, met uitzondering van een beperkt aantal heel uitvoerende taken.' Slechts op een beperkt aantal gebieden – met name ICT  – zouden shared service centra bezuinigingsdoelstellingen dichterbij kunnen brengen. Centralisatie van overheadfuncties zou niet buiten, maar liever bínnen elk van de ministeries moeten gebeuren. De bezuinigingen op het onderwijs leiden door het al lage overheadpercentage aldaar waarschijnlijk tot kwaliteitsverlies.