Veel vertrouwen in gegevensbeheer gemeente

Binnenlands Bestuur en I en O Research onderzochten het vertrouwen in gemeenten als het gaat om de omgang met persoonlijke data. Dat blijkt hoog; in ieder geval aanzienlijk hoger dan het vertrouwen in de landelijke overheid.

1 op de 10 heeft weinig vertrouwen

Voor het onderzoek ‘Dataveiligheid’ van Binnenlands Bestuur en I&O Research stelden we een vragenlijst op die werd ingevuld door 1.191 panelleden, voldoende voor betrouwbare uitspraken op landelijk niveau. Uit de antwoorden blijkt dat vier op de tien Nederlanders er veel vertrouwen in hebben dat gemeenten zorgvuldig met hun data omgaan. Eén op de tien heeft er (heel) weinig vertrouwen in. Dat vertrouwen is bij de meeste mensen gelijk gebleven in het afgelopen jaar.

Voldoen aan AVG en BIO

Hoewel de meerderheid van de inwoners aangeeft weinig te weten over de maatregelen die gemeenten moeten nemen om de dataveiligheid te vergroten, vertrouwt een groot deel er toch op dat gemeenten voldoen aan de algemene verordening gegevensbescherming (AVG) en de baseline informatiebeveiliging overheid (BIO). Mocht er toch een datalek bij de gemeente ontstaan, dan is de kans groot dat vertrouwelijke informatie in verkeerde handen valt, verwacht driekwart van de inwoners. Aanzienlijk minder bezorgd is men over de kans dat de gemeente de dienstverlening tijdelijk niet goed kan ­uitvoeren.

Prima dat de gemeente gegevens heeft

Inwoners denken dat gemeenten in elk geval beschikken over hun naam, adres, geboortedatum en Burgerservicenummer. De meerderheid (80 procent) vindt het prima dat de gemeente over persoonlijke gegevens beschikt voor de uitvoering van haar taken. Een aanzienlijke groep van een op de zeven inwoners (14 procent) vindt dat de gemeente over te veel gegevens beschikt.
Gemeenten wisselen persoonlijke gegevens uit met verschillende instanties, zoals de sociale dienst. Ruim zes op de tien hoger opgeleiden (63 procent) vinden dat gemeenten verder moeten gaan met het delen van de gegevens zoals ze dat nu doen. Dit percentage is beduidend hoger dan het aandeel onder de lager (54 procent) en middelbaar opgeleiden (53 procent).

Weinig vertrouwen in landelijke overheid

Het mag geen verrassing heten dat gemeenten betrouwbaarder worden geacht in de omgang met data dan sociale media en webwinkels. Maar liefst 77 procent van de inwoners heeft (heel) weinig vertrouwen in de dataveiligheid van sociale media. Voor gemeenten geldt dit voor 12 procent. Inwoners hebben het meeste vertrouwen in de dataveiligheid van gemeenten (42 procent), daarna volgen provincies (34) en pas daarna komt de landelijke overheid (een schamele 30 procent).

Doorgaan met delen

Op basis van de gegeven antwoorden maakt I&O Research onderscheid tussen voor- en tegenstanders van een datagedreven overheid. De voorstanders in het onderzoek zijn mensen die vinden dat de gemeente over voldoende of zelfs te weinig gegevens beschikt én dat de gemeente moet doorgaan met het delen van gegevens, of meer gegevens moet kunnen delen als dit de dienstverlening ten goede komt. Volgens deze definitie is 68 procent voorstander van een datagedreven overheid.

Hoogopgeleiden vaker voor datagedreven overheid

Opvallend: driekwart van de hoogopgeleiden is voor een datagedreven overheid (75 procent), terwijl het aandeel laag- en middelbaar opgeleiden blijft steken op 63 procent. Tegenstanders van een datagedreven overheid zijn inwoners die vinden dat de gemeente over te veel gegevens beschikt én dat gemeenten minder gegevens moeten kunnen delen. Dit is een veel kleinere groep van 9 procent. De rest van de respondenten staat er wat ambivalenter in en bevindt zich ergens in het midden of heeft geen mening over dit onderwerp.

1 op de 7 inwoners die soms hulp nodig hebben bij iets wat zij op het internet doen, is tegen een datagedreven overheid (13 procent), veel meer dan de inwoners die bijna nooit hulp nodig hebben (7 procent). Die groep is in vergelijking juist vaker voor een datagedreven overheid (73  tegenover 60 procent).

Tegenstanders beter op de hoogte

De verschillen tussen deze groepen tekenen zich duidelijk af in de rest van het onderzoek. Zo zijn tegenstanders van een datagedreven overheid vaker (9 procent) goed op de hoogte van de maatregelen die gemeenten moeten nemen om de dataveiligheid te vergroten. Zij hebben bovendien vaker behoefte aan meer informatie over hoe de gemeente omgaat met hun gegevens. Het is een behoefte die breed leeft: maar liefst 57 procent van de inwoners wil meer weten over hoe de gemeente de gegevens verwerkt of deelt en 56 procent wil meer weten over de beveiliging van hun data. Onder tegenstanders van de datagedreven overheid is dit zelfs 82 en 76 procent.

Lees het hele artikel in Binnenlands Bestuur nr. 11 (inlog)