Leeuwarden niet zo zeker van 'Dimpact aanbestedingsproof'

De vraag of Dimpact, coöperatie voor gemeentelijke e-dienstverlening, nieuwe deelnemers front- en midofficeproducten mag bezorgen, die in 2006 door de oprichters zijn aanbesteed, is nog altijd niet finaal beantwoord. Leeuwarden twijfelt en nodigt critici uit ‘bedenkingen’ te uiten.

Na de vijf oprichters (Enschede, Hellendoorn, Heusden, Oldenzaal en Zwolle) zijn Borne, Emmen en Noordoostpolder Dimpact-lid geworden en Coevorden, Oost-Gelre en Leeuwarden willen aanstonds toetreden. Die laatste brengt dat plan in januari in de gemeenteraad. Uit het raadsvoorstel blijkt twijfel of Leeuwarden niet zelf zijn e-dienstverleningsinstrumenten moet aanbesteden in plaats van deze via Dimpact te betrekken. Gewezen wordt op Emmen, dat voor aansluiting juridische adviezen inwon die tegenstrijdig uitpakten. Het Leeuwarder college van B en W schrijft nu dat het Dimpact ‘het exclusieve recht voor ontwikkeling en levering van oplossingen voor gemeentelijke digitale dienstverlening’ mag geven, maar dat toekenning van dat alleenrecht ‘niet vrij van risico’s’ is.

Weliswaar wordt voldaan, stellen B en W, aan de voorwaarde dat Dimpact-diensten een algemeen belang dienen en de (privaatrechtelijke) organisatie een sterke overheidsinvloed kent, maar toch ‘is niet ondubbelzinnig vastgesteld dat gebruik gemaakt kan worden van de uitzonderingsbepalingen van de Europese aanbestedingsrichtlijn’.

Daarom ‘blijft een risico bestaan´ dat de Europese Commissie om een uitspraak wordt gevraagd die negatief uitvalt. ”Dit zou niet alleen de gemeente Leeuwarden duperen, maar alle huidige en toekomstige deelnemende gemeenten. In dat geval zal de gemeente Leeuwarden alsnog zelfstandig dienen aan te besteden en komt het beoogde financiële voordeel door samen te werken met Dimpact te vervallen.” Dat voordeel becijfert de gemeente op een half miljoen per jaar.

De twijfels zijn opmerkelijk gezien het feit dat B en W van Zwolle in juni 2006 de statuten van Dimpact ‘aanbestedingsproof’ noemden. Die kwalificatie bezigt ook Dimpact zelf op zijn website. In een bericht over toetreding van Emmen wel met de kanttekening over ‘een nieuw soort constructie waarbij nog geen heldere juridische kaders zijn vastgesteld’. Elders op de site, waar het zegt dat het per kwartaal ‘zeker vijf nieuwe gemeenten’ aankan, staat dat daarvoor ‘geen nieuwe aanbesteding nodig’ is.

Leeuwarden heeft zijn toetredingsvoornemen op de gemeentesite gezet en opent de mogelijkheid daartegen ‘bedenkingen’ in te sturen. Anders dan uit de stukken naar voren komt zegt Koos Achterhof, jurist bij de gemeente, dat Leeuwarden de overtuiging heeft dat Dimpact aanbestedingsproof is. De inspraakmogelijkheid is gecreëerd voor de transparantie. “Europese jurisprudentie stelt dat overheden transparant moeten opereren, maar onduidelijk is hoe dat dan moet. Wij meenden het open en eerlijk richting markt te communiceren door het op de site te zetten. Marktpartijen zouden kunnen reageren.” Of hij dat ook verwacht? “Nee.” Er blijkt geen protocol te zijn voor hoe met bedenkingen om te gaan. “We zullen er serieus naar kijken en dan een definitief besluit nemen.”

Ook Dimpact-directeur René Bal is er nog altijd zeker van dat de formule deugt. Toch staat in de overeenkomst met Leeuwarden dat de gemeente haar geld terugkrijgt als een geding aangespannen wordt, dat tot de uitspraak ‘ontoelaatbaar’ leidt. “Het is een standaardcontract. We zijn er honderd procent van overtuigd dat dit de goede manier is. Een contract sluit je echter niet af voor als het goed gaat, maar voor als zich onzekerheden voordoen. Gemeenten willen zekerheden,” aldus Bal.

Zal Leeuwarden zich serieus naar bedenkingen moeten kijken? Niet van Getronics PinkRoccade, dat zegt er niets mee te maken te hebben als een gemeente lid van een vereniging wil worden. Tegelijk meldt het bij monde van directielid Cees Hamers Leeuwarden aanbestedingsplichtig te achten. “De Europese regelgeving is bedoeld om posities van aanbesteder en leveranciers zorgvuldig te regelen. Voor aanbiedende partijen moet er een gelijk speelveld zijn. Wij zijn dan ook verbaasd dat voorgesteld wordt om onder de aanbestedingsregel uit te komen in een situatie waarin de gemeente zelf niet zeker is van de juistheid daarvan. Het verstandigste zou dan juist zijn: bij twijfel niet inhalen.”

Centric zal wel reageren. Volgens directeur Karim Henkens kan het zonder aanbesteding verlenen van een exclusief recht om e-dienstverleningsproducten te leveren alleen ‘als sprake is van inbesteden of inhouse’. Dat laatste gaat niet op, want Dimpact is geen gemeenteafdeling. En het eerste evenmin omdat Dimpact derden inschakelt, wat zich niet verdraagt met het verlenen van dat exclusieve recht. Ook is Dimpact geen ‘aankoopcentrale’, want daarvoor moet het zich kwalificeren als ‘aanbestedende dienst’. Of het dat is, betwijfelt Henkens. “De activiteiten van Dimpact lijken ons niet van algemeen belang maar van commerciële aard en die plegen nu juist door marktpartijen te worden verricht.” Gebruik maken van de uitkomst van de eerdere aanbesteding is helemaal uit den boze. “Dan zou Leeuwarden ten onrechte ontkomen aan haar eigen aanbestedingsverplichtingen.”

Intussen bereidt Dimpact nieuwe aanbestedingen voor, meldt René Bal. Datadistributie zat niet in de eerste aanbesteding en wordt nu, deze of volgende maand, apart aanbesteed. Ook gaat Dimpact na of een klantencontactcentrum onder het lopende contract valt. Ontbrekende functionaliteit wil het dan ook via een nieuwe aanbesteding verwerven. (Peter Mom)