ICT-kosten gemeenten stijgen naar € 82 per inwoner

De gemiddelde ICT-kosten per inwoner stijgen naar € 82,-. Deze stijging is het gevolg van de toegenomen eisen aan informatiebeveiliging en privacy en de groei van het belang van ICT. Dit blijkt uit de ICT Benchmark Gemeenten 2018 van M&I/Partners uitgevoerd bij 39 gemeenten. 

De ICT-kosten (boekjaar 2017) zijn gestegen naar 82 euro per inwoner. Er zit een verschil in de kosten tussen grotere en kleinere gemeenten. Zo zouden grote gemeenten, die met een inwonertal boven de 100.000, gemiddeld 84 euro per inwoner kwijt zijn aan ICT, terwijl kleinere gemeenten gemiddeld ‘slechts’ 76 euro kwijt zijn. Het stijgen van de ICT-kosten is iets van de afgelopen jaren. Deze toename wordt vooral veroorzaakt door meer personeelskosten en een stijging van de softwarekosten.

Verder stijgen

De komende jaren zullen de kosten naar verwachting verder stijgen. Gemeenten zijn namelijk nog niet klaar met het inrichten van hun informatiebeveiliging en ook transformaties als de nieuwe Omgevingswet en data gestuurd werken zullen een blijvend beroep doen op de informatieadviesfunctie.

Personeelskosten stijgen ook

De kosten voor ICT-personeel is dit jaar ook verder gestegen van 39 euro naar 41 euro per inwoner. Enerzijds wordt dit veroorzaakt door een toename in aantal fte. Die zien we vooral terug op de functies voor informatiebeveiliging & privacy en informatieadvies. Anderzijds stijgen de kosten voor ICT-personeel door een toename van inhuur. Deze bedraagt in 2018 24% van de personeelskosten.

Krappe arbeidsmarkt

Jos Smits, professional partner bij M&I/Partners: “opvallend is dat steeds meer gemeente gedwongen zijn in te huren op vaste formatieplaatsen, omdat ze de vacatures niet vervuld krijgen”. In dat licht is het opmerkelijk dat de gemiddelde loonkosten per ICT-medewerker al jaren constant zijn (circa € 77.000). De komende jaren zal de behoefte aan voldoende gekwalificeerd ICT personeel blijven stijgen. “De krapte op de arbeidsmarkt voor deze functies vraagt van gemeenten om óf meer personeel te gaan inhuren óf om aantrekkelijker te worden als werkgever” aldus Jos Smits.

ICT steeds meer uitbesteed

 “Het wordt al jaren voorspeld maar nu zien we de trend echt doorzetten: software wordt in toenemende mate op afstand beheerd. Van circa 10% in 2013 naar meer dan 40% in 2017” vervolgt Jos. Bijna de helft daarvan betreft clouddiensten. De afname van zelf beheerde software heeft z’n beslag op de Server & Storage kosten. Die zijn in dezelfde periode gedaald met ruim 30% naar 4 euro per inwoner. Hetzelfde effect zien we bij het aantal systeembeheerders per 100.000 inwoners. Die daalde van bijna 8 fte naar 6 fte.

De kosten verdwijnen echter niet. De kosten voor beheer en infrastructuur worden door de leveranciers verdisconteerd in de prijs voor de softwaredienst. Deze stijging bedraagt in dezelfde periode 6 euro per inwoner, maar is aan meer factoren te wijten dan de transitie van software naar softwaredienst. Zo hebben de extra taken vanuit de decentralisaties in het sociaal domein ook geleid tot hogere softwarekosten.

Collectief aanbesteden heeft effect

De collectieve aanbesteding van mobiele telefonie diensten van de VNG heeft een zichtbaar effect op de kosten voor mobiele telefonie. Die kosten liggen voor deelnemende gemeenten 56% lager dan voor gemeenten die niet deelgenomen hebben aan de collectieve aanbesteding. 

GT Mobiele Communicatie  is een initiatief van een aantal gemeenten en de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG). Het project beoogt door gezamenlijk aanbesteden van mobiele diensten gemeenten te ontzorgen en kosten te besparen. Dat laatste is zeker gelukt. Voor niet deelnemers aan GT Mobiele Communicatie bedragen de mobiele telefoniekosten (abonnement & verbruik) € 2,24 per inwoner. Deelnemers aan GT Mobiele Communicatie betalen gemiddeld € 0,99 per inwoners.

Softwaremarkt is versnipperd

Van oudsher is het beeld dat in de gemeentelijke softwaremarkt twee partijen zo dominant zijn dat er sprake lijkt van een monopolie. Dat beeld behoeft wel enige nuance. Centric is weliswaar de grootste leverancier, maar het marktaandeel is minder dan 20%. PinkRoccade heeft een marktaandeel van bijna 7%. Het marktaandeel van Microsoft bedraagt 4% maar is in werkelijkheid veel hoger (tot 12%). Dit komt omdat veel gemeenten de software van Microsoft inkopen via andere leveranciers zoals Comparex en Comsoft. De overige 62% wordt verdeeld over meer dan 500 leveranciers. De markt is dan ook zeer versnipperd.

Belangrijke conclusies

Het belang van ICT in de lokale overheid blijft groeien en de ICT functie professionaliseert. De verdergaande digitalisering en de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) vraagt een toenemend beroep op de ICT-formatie op het terrein van informatiebeveiliging & privacy. Daarnaast hebben gemeenten last van de concurrentie op de arbeidsmarkt; het is moeilijk om vacatures te vervullen. Ze zijn daarom genoodzaakt meer dan gewenst in te huren.

Deze krapte is één van de redenen waarom steeds meer automatisering op afstand wordt gezet. Het aandeel software dat extern wordt beheerd is inmiddels zo’n 40%. Daarnaast zijn meer en meer gemeenten bezig hun automatisering te outsourcen of hun intergemeentelijke samenwerking te intensiveren.

Daarnaast vragen ontwikkelingen als informatiebeveiliging, de omgevingswet en data gestuurd werken steeds meer van de ICT-functie. We voorspellen dan ook niet alleen een verdere stijging van ICT-kosten, maar dat die stijging ook nog eens structureel van aard kan zijn. 

ICT Benchmark Gemeenten

De ICT Benchmark Gemeenten wordt sinds 2004 jaarlijks door M&I/Partners uitgevoerd bij meer dan 200 gemeenten. De ICT Benchmark geeft inzicht in de ICT-kosten en de kostenontwikkeling van de eigen gemeente én vergelijkt deze met andere gemeenten. De dertiende ICT Benchmark Gemeenten start in maart 2019.

Lees hier ook het artikel van de redactie van Binnenlands Bestuur.

Wilt u weten hoeveel uw gemeente uitgeeft aan ICT? Neem dan contact op met Pim Freriks, pim.freriks@mxi.nl.