Gemeenten verantwoordelijk voor financiering en succes Informatiepunten

De verantwoordelijkheid voor Informatiepunten Digitale Overheid (IDO’s) ligt vanaf 1 januari 2023 bij gemeenten. Gemeenten worden niet alleen verantwoordelijk voor de financiering, maar ook voor het succes. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) heeft daarom een handreiking opgesteld ter ondersteuning. Dienstverlening is steeds vaker digitaal en dat is voor veel burgers ingewikkeld.

Online bankieren

Er zijn momenteel zo’n zeshonderd IDO’s in 306 gemeenten, schrijft de VNG. Deze informatiepunten, opgericht in 2019 en geïnspireerd op een samenwerking tussen de Koninklijke Bibliotheek en de Belastingdienst, zijn laagdrempelige fysieke hulploketten waar burgers terecht kunnen met vragen. Deze vragen kunnen bijvoorbeeld gaan over de online dienstverlening van de overheid, over online bankieren en over de apps op een mobiele telefoon.

Doorverwijzen, niet overnemen

De IDO’s hebben een informatiefunctie en een hulpfunctie en ze werken hierbij samen met landelijke en lokale organisaties. ‘Belangrijk om daarbij op te merken’, valt te lezen in de handreiking, ‘is dat IDO’s een eerstelijnsfunctie met doorverwijsfunctie vervullen en nooit de functie van andere organisaties overnemen.’ De IDO’s leggen uit waar mensen moeten beginnen, hoe ze iets moeten vinden, wat ze moeten doen, bij wie ze moeten zijn en hoe ze verder kunnen leren (bijvoorbeeld cursussen en trainingen).

Harder nodig

Voorheen liep de financiering van het ministerie van Binnenlandse Zaken via de Koninklijke Bibliotheek. Vanaf 1 januari loopt dat dus via gemeenten. Het bedrag dat een gemeente ontvangt wordt, volgens de concept-Regeling, op basis van twee componenten berekend: het aantal inwoners (tegen 0,83 euro per inwoner) en het aantal lager opgeleiden. ‘Uit onderzoek blijkt namelijk dat lager opgeleiden gemiddeld genomen over minder digitale vaardigheden beschikken dan hoger opgeleiden. Dit betekent dat de ondersteuning bij digitale zaken harder nodig is in gemeenten waar relatief meer lager opgeleiden wonen.’ Gemeenten ontvangen 0,70 per inwoner tussen de 15 en 17 die vmbo als hoogste opleiding heeft.

Rollen

Op basis van de concept-Regeling zijn gemeenten echter niet alleen financiers van IDO’s, maar ook promotors bij inwoners en regievoerders over het netwerk van de organisaties rondom de hulploketten. ‘Deze drie rollen zijn echter niet de enige rollen die de gemeente vervult en die kunnen bijdragen aan het succes van de IDO’s.’ Gemeenten zijn ook doorverwijzers, digitale dienstverleners die actief communiceren met de IDO’s en ‘beleidsmaker van beleid op aanpalende terreinen’.

Experimenteren

In de Wet modernisering elektronisch bestuurlijk verkeer (Wmebv) ‘is aangegeven dat het een voornemen is om de dienstverlening van de IDO’s in de toekomst verder uit te breiden naar meer overheidsdiensten’. Men is ook van plan om te kijken of andere locaties kunnen worden gebruikt. ‘In de huidige situaties experimenteren bibliotheken overigens al met IDO’s buiten hun eigen vestigingen.’