Gemeenten testen beleid op digitale tweeling

Welke gevolgen heeft het afsluiten van een weg, het toevoegen van parkeerplaatsen of het ontwikkelen van nieuwe woonwijken? Met een Digital Twin kunnen bestuurders voorspellen wat dit in hun gemeente betekent voor zaken als luchtverontreiniging en verkeersdoorstroming. Breda oefent er al mee.

In het computerspel SimCity speel je de burgemeester van een virtuele stad die je naar believen kunt vormgeven. De speler moet tijdens het bouwen met veel factoren en wensen van inwoners rekening houden en bijvoorbeeld de luchtvervuiling beperken, werkgelegenheid bevorderen, en voldoende woningen realiseren. Een Digital Twin van een bestaande stad heeft veel weg van zo’n simulatiespel. De gebruiker kan in die virtuele wereld aan de knoppen draaien om te kijken wat voor impact een interventie heeft op bijvoorbeeld het verkeer of de luchtkwaliteit van de stad en zo verschillende scenario’s testen. 

Mooie grafiekjes en kaarten

Voor enkele gemeenten, provincies en ministeries zijn al Digital Twins ontwikkeld, zegt Bart Vuijk, senior business developer mobiliteit bij onderzoeksinstituut TNO. Vuijk richt zich met name op steden, omdat die een enorme hoeveelheid data hebben, zoals het aantal zonnepanelen of fietsers in de stad. ‘Die data worden al gevisualiseerd in mooie grafiekjes en kaarten.’ TNO vult dat aan met modellen. ‘Hierdoor kan een Digital Twin eveneens toekomstige scenario’s naspelen, waardoor een gemeentebestuur kan voorspellen wat er gebeurt wanneer een bepaalde beleidsmaatregel wordt doorgevoerd’, legt Vuijk uit. ‘Net als bij SimCity kun je er natuurlijk ook mee spelen.’

Aanraakscherm

Dat betekent niet dat gemeenteambtenaren zitten te gamen achter hun computers. In meerdere gemeenten staat een fysieke tafel met een interactieve virtuele stadskaart en aanraakscherm. ‘Medewerkers kunnen op allerlei manieren ingrijpen in de digitale weergave van de stad’, zegt Vuijk. Ze kunnen een weg of tunnel afsluiten, parkeerplaatsen toevoegen, nieuwe woonwijken ontwikkelen. ‘Daarna is op straatniveau meteen te zien wat het effect is. Zo kan het realiseren van een nieuwbouwwijk gevolgen hebben voor het verkeer, met eventueel meer geluidsoverlast en luchtvervuiling tot gevolg. Die bijeffecten kun je vervolgens met opnieuw ­geteste maatregelen proberen te ­verminderen.’

Fietsbewegingen

Eén van de gemeenten met zo’n touch table is Breda. Daar zijn ze gestart met een aantal pilots gericht op fietsbewegingen, drukte tijdens evenementen, en het aantrekkelijker en bereikbaarder maken van de binnenstad, vertelt programmamanager Judith van Brussel van Bredata, dat volop experimenteert met digitalisering. De data die voor de experimenten worden ingezet, kunnen op termijn mogelijk worden gebruikt als fundament voor een Digital Twin die inzicht geeft in de effecten.

Onderbuikgevoel

Door de simulerende en voorspellende werking van Digital Twins kunnen, aldus Vuijk en Van Brussel, gemeenten veel beter doorgronden wat de impact van hun beslissingen op de gehele stad is. ‘Wanneer je als gemeente voorheen ergens een extra weg wilde aanleggen, gebeurde dat een beetje op basis van een onderbuikgevoel’, erkent Van Brussel. ‘Je had wel bepaalde verwachtingen van wat het met de stad zou doen, maar zeker wist je het niet.’ Digital Twins geven een veel accuratere weergave van de gevolgen van een beleidsinterventie. ‘Natuurlijk heb je geen garantie’, nuanceert Van Brussel, ‘maar je hebt wel véél meer zekerheid.’ Vuijk knikt instemmend. ‘In plaats van een gevoel, wordt eigenlijk heel nauwkeurig weergegeven wat de impact gaat zijn op verkeer, luchtkwaliteit, geluidsoverlast of energiegebruik.’

Favoriete fietsroutes

Bovendien is de informatie die wordt ­gebruikt een stuk betrouwbaarder, stelt Van Brussel. ‘Ons oude fietsenbeleid was bijvoorbeeld gebaseerd op theoretische modellen van twintig jaar geleden. Nu kunnen we aan de hand van deelscooters en fietsers met apps verkeersstromen in kaart brengen. We zien niet alleen waar veel deelscooters rijden of wat de favoriete fietsroutes zijn, maar ook bij welke verkeerslichten de wachttijd lang is. Bij sneeuwval gaan we waar mogelijk strooiroutes aanpassen. En door locaties van scholen erbij te betrekken zien we waar veel scholieren fietsen en ze drukke wegen moeten oversteken.’

Lees het volledige artikel in Binnenlands Bestuur nr. 23. (inlog)