Clopenness

De begrippen ‘open’ en ‘gesloten’ roepen bijna geëmotioneerde reacties op bij bestuurders, politici en ambtenaren. De emoties hebben dan alles te maken met een bijna religieuze beleving dat open goed, betaalbaar en democratisch is en gesloten gelijk staat voor slecht, onbetaalbaar en ondemocratisch.

Toch zijn dit onhoudbare uitgangspunten wanneer je dit bijvoorbeeld loslaat op de openheid van Red Star Linux (made in Pyongyang) versus bijvoorbeeld ‘serious gaming’ software (made in Holland).

 

Nuances

Hoewel niets mis is met emoties, voor zover het geen krokodillentranen zijn, kunnen zij een objectieve blik op de werkelijkheid ernstig vertroebelen. En belangrijker nog, belemmeren bij het vinden van nuances. Onderzoek naar de herkomst en toepassing van de begrippen openheid en geslotenheid kan helpen de emoties te beteugelen en met een onderbouwd standpunt de gegeven werkelijkheid objectief tegemoet te treden.

 

Master thesis

Onlangs studeerde aan de Universiteit Utrecht een student af op de master thesis ’The effects of openess on business models’. Opmerkelijk is dat hij niet één logo (sorry we’re open) op de voorkant van zijn thesis had staan maar twee (come in we’re closed). Het betoog in zijn thesis komt er op neer dat openheid of geslotenheid van software niet alleen kan worden beschouwd vanuit de status van de source code van de software. Deze begrippen moeten ook worden beschouwd vanuit het perspectief van het gebruik van die software door de desbetreffende persoon of organisatie.

 

Nabije toekomst

Voor de nabije toekomst is dan nog veel belangrijker in hoeverre de gebruikte software de gebruiker (persoon, organisatie of groepen van personen en organisaties) ondersteunt bij het aangaan van verbindingen met andere personen en organisaties en het op basis van die informatie uitwisselen en delen van informatie. Voor wat betreft dit laatste is er in particuliere bedrijven, binnen de overheid en tussen bedrijven en overheid nog zeker geen ‘open’ beleving van de (on)mogelijkheden van het uitwisselen en delen van informatie.

 

Interoperabiliteit

Het kunnen uitwisselen en delen van informatie tussen willekeurige personen, organisaties en technologische toepassingen benoemen we ook wel als interoperabiliteit van informatie. Interoperabiliteit van informatie zal de komende decennia een van de belangrijkste ontwikkelingen (moeten) zijn in de ontwikkeling van de samenleving in het algemeen en personen en organisaties in het bijzonder. Het is niet voor niets dat in bijvoorbeeld de Europese digitale agenda interoperabiliteit van informatie als een van de belangrijkste vraagstukken voor de verdere ontwikkeling van e-government, e-health of e-business wordt benoemd.

 

Wil en vertrouwen

Interoperabiliteit van informatie is niet afhankelijk van open of gesloten systemen. Interoperabiliteit van informatie is afhankelijk van de wil en het vertrouwen om onderling te willen en te kunnen communiceren. Interoperabiliteit van informatie is goed vergelijkbaar met menselijke communicatie waarin mensen proberen met elkaar informatie uit te wisselen en te delen. Hun fysieke uitrusting (lichaam) is hetzelfde en het gaat gemakkelijker als zij dezelfde taal spreken. Mocht dit laatste niet zo zijn dan kunnen we afspreken een specifieke taal te spreken of een vertaler te benoemen. Zelfs met een zelfde taal hopen we dan dat elk individu in staat is de semantische taalelementen te begrijpen en in staat is deze juist te interpreteren binnen zijn of haar context. Een ding is zeker, niemand kan bij elkaar in het brein kijken: dat blijft in de verwerking van ontvangen informatie (open of gesloten) of het selecteren van te verzenden informatie (open of gesloten), zo gesloten als een oester.

 

Dagelijkse realiteit

Het gemak waarmee door bestuurders, politici en ambtenaren in het kader van open source software en open standaarden wordt gesproken over de begrippen open en gesloten getuigt niet van een objectieve en gedegen onderbouwing van deze begrippen. Het maakt pijnlijk duidelijk hoe ver zij af staan van de dagelijkse realiteit waarin de onstuitbare ontwikkeling van technologie en technologische toepassingen om andere en meer realistische benaderingen vanuit bestuurders, politici en ambtenaren vragen. En dat staat dan nog los van komende maatschappelijke vraagstukken, zoals vergrijzing, die zonder nieuwe technologische oplossingen in het komende decennium niet meer zijn op te lossen. Maar aandacht voor dergelijke technologische georiënteerde maatschappelijke vraagstukken vraagt misschien wel om een objectieve en deskundige benadering die ver af staat van een debat waarin emoties de boventoon voeren.

Ben van Lier