Common Ground vraagt om méér dan API’s

De VNG-enquête onder gemeenten en marktpartijen over de Haal Centraal-API’s had een verrassende uitkomst. Hoewel het merendeel van de ondervraagde gemeenten het uitgangspunt van Haal Centraal zegt te ondersteunen, gebruiken zij de API’s nog niet. En dat zijn ze ook niet van plan.

Haal Centraal was een programma dat op 1 januari 2023 werd afgerond. Het programma heeft vier API’s opgeleverd, softwarekoppelingen om basisregistraties mee te bevragen. Daardoor zijn de gegevens die je nodig hebt direct in een applicatie te gebruiken.

Met de ontwikkelde API’s kunnen de basisregistraties WOZ, BAG, BRK en BRP worden bevraagd op een manier die past bij de principes van Common Ground. Namelijk direct uit het bronsysteem, zonder dat gegevens lokaal worden opgeslagen.

Teleurstellend beeld

De VNG vroeg in de enquête 135 organisaties of zij behoefte hebben aan deze API’s. Deze groep bestond uit ongeveer 60% gemeenten en 30% leveranciers. De overige 10% waren (gemeentelijke) samenwerkingsverbanden. Bijna de helft van de respondenten gaf aan geen plannen te hebben om de API’s te gaan gebruiken. En 14% is afwachtend en stelt voorwaarden.

De onderzoekers vermelden dat deze cijfers niet het hele plaatje laten zien, want er zullen gemeenten zijn die de API’s wel gebruiken, maar dat niet weten. Dat gebeurt immers diep in de IT-systemen, die koppelen met de basisregistraties. Maar over het algemeen toont dit onderzoek toch wel een teleurstellend beeld.

Notificatievoorziening

Het onderzoek laat volgens mij een paar dingen zien. Met het ontwikkelen van API’s ben je er niet, er is meer voor nodig om dit tot een succes te maken. De respondenten in het onderzoek noemen een aantal voorwaarden. Een belangrijke: het ontwikkelen van een voorziening voor notificaties. Gebruik je als gemeente gegevens direct uit een bronsysteem, dan wil je weten of die gegevens veranderen. Want wijzigingen zijn vaak een startpunt voor een (volgend) proces.

Daarnaast wil je altijd werken met de meest recente gegevens. Gemeenten geven aan pas met deze API’s te kunnen werken wanneer zo’n notificatievoorziening aanwezig is.

Vervaldatum

Er is volgens mij een belangrijke reden waarom de door Haal Centraal ontwikkelde API’s nauwelijks worden gebruikt: ze vervangen op zich goed werkende koppelingen op basis van de StUF-standaard. Zolang deze hun werk doen, hebben gemeenten geen dringende reden voor een overstap.

Als we willen dat gemeenten overgaan op de nieuwe API’s, dan is het zaak om oude StUF-koppelingen op een gegeven moment aan de kant te schuiven. Ik heb er in eerdere blogs al voor gepleit: geef bij het ontwikkelen van nieuwe standaarden de oude een vervaldatum. Dan is voor iedereen, gemeenten én leveranciers, duidelijk waar we naartoe werken.

Lastige positie

Vanuit Centric volgen we de ontwikkelingen rond Common Ground op de voet. Het beeld dat deze enquête geeft, brengt ons in een lastige positie. We zijn begonnen om de Haal Centraal-API’s in onze producten in te bouwen. Ze werken al in een aantal van onze eDiensten en we willen dit in meer producten gaan doen. Maar als de helft van de gemeenten aangeeft hier geen behoefte aan te hebben, dan kun je je afvragen of we onze aandacht aan de juiste ontwikkelingen besteden.

Het financiële plaatje

We willen er graag mee door, want we onderschrijven de uitgangspunten van Common Ground en deze API’s geven daar invulling aan. Maar om ze succesvol te laten zijn, is dus meer nodig. De voorwaarden, zoals een notificatievoorziening, moeten worden ingevuld. De oude standaard moet een einddatum krijgen. En het financiële plaatje moet duidelijker. Leveranciers integreren de API’s in hun producten en gemeenten betalen dat. Maar als gemeenten er geen behoefte aan hebben, wie betaalt het dan?

Samenwerken

De moeizame adoptie van de Haal Centraal-API’s laat wat mij betreft duidelijk zien hoe belangrijk samenwerking is voor Common Ground. De genoemde voorwaarden voor het gebruik van de API’s, de weg die we als leverancier inslaan bij het aanpassen van onze producten: gemeenten, leveranciers en de VNG spelen daar allemaal een rol in. Met alleen het afronden van een project zoals Haal Centraal, hoe mooi ook, zijn we er nog lang niet.

Auteur: Eddy van de Werken, Business Development Manager bij Centric.