Boete voor Enschede vanwege wifitracking blijft staan

De boete die de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) uitdeelde aan Enschede vanwege wifitracking blijft staan. De gemeente tekende bezwaar aan en was van mening dat identificatie van individuen niet mogelijk was, maar daar ging de toezichthouder niet in mee. Enschede overweegt naar de rechter te stappen.

Enschede gebruikte in de binnenstad een systeem dat mensen kan volgen die daar bijvoorbeeld winkelen of wonen. Het tellen van mensen mag, maar ze volgen mag volgens Europese wetgeving niet. Reden voor de AP om in april 2021 een boete op te leggen – de eerste voor een overheidsorganisatie en de eerste vanwege wifitracking.

De reactie van de gemeente was dat de voortrekkersrol van Enschede door de Autoriteit Persoonsgegevens werd bestraft. Enschede zou bovendien alleen hebben geteld, zonder daarbij persoonsgegevens te hebben verwerkt. ‘Ze hebben het zelf niet bijgehouden, maar ze hebben wel een systeem voor massasurveillance in gebruik’, reageerde AP-vicevoorzitter Monique Verdier in mei 2021. ‘En het gebruik van zo’n systeem is al zware overtreding.’

De afdeling bezwaar van de toezichthouder heeft sindsdien gekeken naar de bezwaren van de gemeente en verklaart ze ongegrond, laat een woordvoerder weten.

Buiten alle proporties

Enschede informeerde de gemeenteraad per brief over de beslissing en legde daarbij nogmaals uit waarom ze bezwaar maakten. 'Heel kort gezegd', schrijft de gemeente, 'kwamen deze redenen neer op: het boetebesluit voldoet op meerdere vlakken niet aan beginselen van behoorlijk bestuur (motivatie, gelijkheid, zorgvuldigheid, fair play), er worden geen persoonsgegevens verwerkt, er worden geen mensen gevolgd, de berichtgeving van de AP was schadelijk en de boete is buiten alle proporties.'

De AP heeft sinds 25 mei 2018, de datum dat de AVG van toepassing werd, de bevoegdheid om boetes op te leggen. De boete voor Enschede was de eerste voor wifitracking en de eerste voor een overheidsorganisatie, maar inmiddels heeft de toezichthouder ook boetes opgelegd aan de Belastingdienst (voor een discriminerende werkwijze en de Fraude Signalering Voorziening) en het ministerie van Buitenlandse Zaken (voor de slechte beveiliging van visumaanvragen).

Vicevoorzitter Verdier vertelde in mei ook dat de AP vermoedens had dat meer gemeenten gebruik maakten van wifitracking. De toezichthouder heeft het nog niet onderzocht dus kan er nog niet meer over zeggen, vertel de woordvoerder, ‘maar zo’n boete heeft natuurlijk ook een afschrikkende werking. Laat het vooral een signaal zijn voor andere gemeenten om heel goed te kijken je je wel aan de wet houdt.’