Flex-hoofdstad Amsterdam

De gemeente Amsterdam telt 3.600 flexwerkers, werkzaam op meerdere afdelingen. De gemiddelde ‘flexambtenaar’ werkt elke week op zo’n twee tot drie verschillende afdelingen binnen de gemeente.

Als mensen vaker van functie wisselen is dat niet alleen goed voor de ontwikkeling van de ambtenaren zelf, maar ook voor de hele organisatie, zo is de gedachte. De kennis van iemand blijft dan immers niet beperkt tot de eigen afdeling, maar verspreidt zich over de hele gemeente. ‘Door deze synergie verbetert uiteindelijk de dienstverlening naar de burger’, zegt Yardena Shitrit, concerndirecteur personeel en ­organisatieontwikkeling, in een net opgeknapte werkkamer in de Stopera. Amsterdam is volgens haar al zeker een jaar of twintig bezig met het stimuleren van interne mobiliteit en flexibiliteit van medewerkers.

Zelfsturing
Dat gebeurt op diverse plekken binnen de gemeentelijke organisatie. Amsterdam telt nu bijvoorbeeld 2.000 ambtenaren die op papier voor een bepaalde afdeling werken, maar in de praktijk overal inzetbaar zijn. Deze medewerkers genieten grote vrijheid, zegt Shitrit. ‘Zij hebben een formele en een functionele baas. Als iemand op een project buiten zijn eigen afdeling wordt gezet, ziet hij zijn hiërarchische baas heel weinig. Daardoor krijg je bijna als vanzelf zelfsturing.’ Ook Amsterdam gelooft in de filosofie om de verantwoordelijkheid zo laag mogelijk in de organisatie neer te leggen. De gemiddelde ‘flexambtenaar’ werkt volgens de concern­directeur elke week op zo’n twee tot drie verschillende afdelingen binnen de gemeente.

Vast contract
Ook voor de ambtelijke top van de gemeente zijn er diverse mogelijkheden om ergens anders in de keuken te kijken. Zo zijn er uitwisselingsprojecten binnen de G4 en met de rijksoverheid. Shitrit: ‘Er zitten nu twee topfunctionarissen van ons in Rotterdam, van wie één tijdelijk en de ander op een vaste formatieplaats.’

‘Waar het kan, bieden we flexwerkers nu een vast contract aan’, zegt de concerndirecteur. Ook mogen uitzendkrachten die langer dan een jaar voor de gemeente werken tegenwoordig intern meesolliciteren. Dat heeft volgens haar wel ingrijpende gevolgen voor het personeelsbeleid. ‘Als je nu een externe kracht inhuurt, moet je vooraf al gaan nadenken over wat je die mensen over een paar jaar zou kunnen bieden. Dat maakt het ingewikkeld.’

Externe inhuur
Het inperken van de ‘flexibele schil’ is volgens Shitrit niet zo eenvoudig als sommige mensen denken. Binnen de gemeente zijn er meerdere afdelingen waar je volgens haar simpelweg niet zonder een grote groep flexibele krachten kunt. Zij noemt als voorbeeld het callcentrum, waar 40 procent van de medewerkers in vaste dienst is en 60 procent op flexibele basis werkt. ‘De hoeveelheid werk fluctueert enorm en veel mensen willen slechts af en toe een hele dag de telefoon opnemen. Bij zo’n afdeling moet je niet eens wíllen dat er meer mensen in vaste dienst komen.’

Ook wijst ze op deskundigen die vanwege hun specifieke kennis worden ingehuurd door de gemeente. ‘Iemand die alles weet over een bepaald type boor die wordt gebruikt bij de aanleg van de Noord/Zuidlijn, hoef je natuurlijk ook niet voor tien jaar vast te leggen. Je moet je externe inhuur niet beperken om te beperken.’

Lees het volledige artikel in Binnenlands Bestuur nr. 22 van deze week (inlog)