Ter Horst wil klokkenluiders beter beschermen

Regelingen die het intern melden en opsporen van misstanden bij overheidsorganisaties moeten bevorderen, werken slechts in beperkte mate. Ze zijn vooral gericht op het bevorderen van het intern melden van misstanden, niet op het beschermen van de melders. Dat stellen onderzoekers van de Universiteit Utrecht in een evaluatie van klokkenluidersregelingen in de publieke sector. Vermoedens van misstanden worden in een derde van de gevallen niet intern gemeld. Daar zijn uiteenlopende redenen voor: mensen zijn bang voor de negatieve gevolgen voor zichzelf; ze denken dat er toch niets mee wordt gedaan; ze kennen de regeling niet of hebben geen vertrouwen in de persoon bij wie ze melding moeten doen. Ter Horst vindt de onderzoeksresultaten zorgelijk en wil maatregelen nemen met de desbetreffende partijen.

De bestaande regelingen dragen ook niet bij aan het beschermen van ambtelijke klokkenluiders. De meeste meldingen worden niet vertrouwelijk behandeld en de melder heeft niet de garantie dat zijn identiteit onbekend blijft. Ook vertrouwenspersonen kunnen meestal geen vertrouwelijkheid garanderen, in weerwil van wat de naam van hun functie doet vermoeden. In de regelingen zelf is niet voorzien in een specifieke vorm van rechtsbescherming voor de melders. Dit gebrek aan bescherming vormt voor een deel van de ambtenaren een belangrijjke reden vermoedens van een misstand niet te melden. Alleen zij die zich mogelijke negatieve gevolgen kunnen of willen permitteren maken melding van hun vermoedens.

Harde noten kraakt de evaluatie over de Commissie Integriteit Overheid (CIO). Die treedt niet op tegen vergeldingsacties die samenhangen met meldingen. Maar ze heeft ook geen bevoegdheden of juridische middelen om een melder enige formele rechtsbescherming te bieden. De Utrechtse onderzoekers adviseren de CIO te vervangen door een andere instantie die over meer onderzoekservaring en -capaciteit beschikt.

Zie ook:
'Bescherming klokkenluiders nog altijd ontoereikend' (14/03/2008)
Krant betaalt advocaat ontslagen ambtenaar (29/01/2008)
Provincie Friesland ontslaat lekkende ambtenaar (09/10/2007)
Justitie mag klokkenluider niet langer tegenwerken (23/01/2008)http://www.integriteitoverheid.nl/contents/library/1/bijlage2evaluatieklokkenluiderregelingen.pdf