Burgemeester Velema: ‘Wees niet bang voor Spreidingswet’

Zolang het rijk zich niet aan de afspraken houdt, is de Spreidingswet nodig om nieuwe opvangellende in Ter Apel te voorkomen, zegt burgemeester Jaap Velema van de gemeente Westerwolde. ‘De Spreidingswet kan pas van tafel als de asielstroom is ingeperkt.’

Muurvast

Ondanks de eerdere regeerakkoorden waarin uitbreiding werd aangekondigd, is Ter Apel is nog steeds ‘s lands enige aanmeldcentrum. Niet één gemeente voelt zich geroepen om het verre Ter Apel met een tweede aanmeldcentrum uit de brand helpen. En dan wil het kabinet Schoof ook nog de Spreidingswet lozen. Voor je het weet (Velema: ‘De boel ontploft in Libanon, de economie in Turkije gaat onderuit en Syrische gezinnen gaan weer op de vlucht voor oorlog en geweld.’) loopt het bij de opvanglocatie in Ter Apel weer muurvast. Om dat voor te zijn en het COA te dwingen om nooit meer dan tweeduizend mensen in Ter Apel op te vangen, stapt Westerwolde begin dit jaar naar de voorzieningenrechter. Die geeft de gemeente gelijk: er is een bestuursakkoord en daar heb je je aan te houden.

Boete

Niet het COA. Al voor de zomer zitten ze aan het maximale boetebedrag van 1,5 miljoen euro. Wat heeft Westerwolde daaraan? Velema: ‘We hebben liever dat per dag de aantallen naar beneden gaan dan dat er per dag geld binnenkomt. En dus gaan we op 1 september waarschijnlijk weer naar de rechter. Jij zegt: het COA is een loopjongen van het rijk, wat kunnen zij eraan doen? Ik zeg: zij zijn uitvoerder namens het rijk. Wij hebben een bestuursovereenkomst en die komen ze niet na. Natuurlijk draagt de minister de eindverantwoordelijkheid. En dus spreek ik de minister aan op haar verantwoordelijkheid. Zo werkt het wel.’

Nul asielzoekers

Velema. ‘Ik heb tegen de minister gezegd: “Waar bent u zo bang voor? Want als u de ambitie hebt om nul asielzoekers binnen te laten komen, dan hoeft u er ook nul te spreiden. Maar zolang u dat nog niet voor elkaar hebt, speelt u met de inwoners en ondernemers van Ter Apel, met de medewerkers van het COA die continu worden opgebrand en met de kwetsbare asielzoekers die lijden onder de kwaadwillende asielzoekers.” De Spreidingswet kan pas van tafel, en je kunt pas een huurbeperking voor asielzoekers instellen, als de asielstroom is ingeperkt.’

Hij gaf minister Faber (Asiel en Immigratie) toen ze begin deze maand het aanmeldcentrum bezocht een brief met de motie van de gemeenteraad over de Spreidingswet en sprak haar toe:  ‘Minister kijk eens waar Ter Apel mee zit. Dat is úw verantwoordelijkheid. U bent opdrachtgever van het COA en het COA levert niet.’ En wat zei PVV-minister Faber? Velema: ‘Ze zei dat ik er vertrouwen in moest hebben en dat ze er hard aan werkt om de instroom van asielzoekers te stoppen.’

Cynisme

Iedereen weet dat je de ‘asielkraan’ in een rechtsstaat niet kunt dichtdraaien. Wat een kabinet wel kan proberen is Nederland onaantrekkelijk maken. Dat wil dit kabinet volgens Vluchtelingenwerk Nederland door ‘het asielsysteem compleet te laten vastlopen’. Noem het de Verelendung van de asielopvang. Hoe groter de verpaupering hoe beter. Wat vindt burgemeester Velema van deze cynische redenering? ‘Hij is vaker voorbijgekomen en is mij ook wel verteld door collega-burgemeesters. Maar ik heb niet de luxe om in dat cynisme mee te gaan. Ik kan en wil het niet geloven. Maar ik moet er wel rekening mee houden. Er zal ongetwijfeld iemand in de coalitie zitten die er zo over denkt.’

Schuimbekken

De immer redelijke burgemeester van Westerwolde: ‘Ik heb de fases van frustratie en boosheid wel gehad. Aan cynisme en woede heb ik niets. Ik dien mijn verantwoordelijkheid als burgemeester niet met confrontatie. Dat is ook niet mijn stijl. Het heeft weinig zin om met de vuist op tafel te slaan. Sommige burgemeesters doen dat, maar de meesten zijn wijs genoeg om dan niet te doen. Mijn ervaring is dat je daarmee eerder verder weg dan dichterbij je doel komt. Ik heb bewindspersonen best stevig aangesproken, maar dat kun je ook doen zonder te schuimbekken. Rust en redelijkheid werken beter. Ik heb jaren bij banken gewerkt, niet om op de kas te letten, want daar had ik geen verstand van, maar wel om de contacten met de klanten te onderhouden. Ik was een goede relatiebeheerder. Ik ga graag en makkelijk met mensen om.’

Lees het volledige interview in Binnenlands Bestuur nr. 16 van deze week. (inlog)