‘De moordenaar zit nog in mij’

Bestuurder van het jaar 2012 Henk Aalderink reikt over twee weken de prijs uit voor de beste bestuurder 2013. Aalderink werd afgelopen zomer getroffen door een ongeneeslijke vorm van kanker. Hij klauterde uit de misère en hing de ambtsketen weer om.

Henk Aalderink moest de auto even aan de kant zetten. Tegenstrijdige emoties waren hem te veel geworden toen hij vorig jaar op een koude winterdag op terugreis van een begrafenis was gebeld met de mededeling dat hij door Binnenlands Bestuur was uitgeroepen tot Bestuurder van het Jaar. ‘Het leven doet de leukste en de ergste dingen met een mens en het liefst kort op elkaar’, zei Aalderink. De burgemeester van Bronckhorst wist toen niet dat hij verderop in het jaar dubbel en dwars met deze gruwelijke waarheid zou worden geconfronteerd.

‘Ik was zo blij en vereerd met die prijs’, zegt de VVD-er Aalderink (64), een jaar later op een zomerse winterdag in het gemeentehuis in het Gelderse Hengelo. ‘Erkenning voor het platteland en in het bijzonder voor het samenwerkingsverband van grote plattelandsgemeenten P10. En ook wel een steuntje in de rug na de heisa rond mijn beslissing om op verzoek van het plaatselijke comité 4 mei na de dodenherdenking in Vorden langs de graven van Duitse soldaten te lopen. Ik werd neer­gezet als een soort Hitler en bedreigd. De minister van Binnenlandse Zaken is mijn baas, ik ben zijn medewerker, maar ik kreeg geen enkele steun van hem. Hij had moeten zeggen: “Het is afgelopen.” Ook in het algemeen vind ik dat de minister veel meer achter zijn medewerkers moet staan. Maar hij trekt zijn handjes ervan af. Nu stond Binnenlands Bestuur achter mij.’

Kleinkinderen
Deuren die wellicht gesloten waren gebleven, gingen na zijn verkiezing open, vertelt Henk Aalderink in zijn werkkamer, met uitzicht over de weilanden. ‘De beste bestuurder, dat moet toch wel een bijzonder mens zijn’, lacht de burgemeester. ‘Deze jongen van het platteland.’ Hij wilde graag het land in om lezingen te houden over de kwaliteit en de slimheid van de plattelandsgemeenten. Toen de tijd was aangebroken om zijn bestuurdersprijs in klinkende politieke munt om te zetten, sloeg het noodloot toe.

Aalderink vertelt: ‘Op vakantie in Portugal was opeens om acht uur ‘s avonds de achterdeur dicht en ik had zó’n buik. Je weet: als je darmen knappen, dan is het bekeken. Dus wij naar het ziekenhuis. Ik was nog nooit in een ziekenhuis geweest. Drie uur later hadden ze alles bekeken en om 3 uur ‘s nachts kwam ik met 57 hechtingen van de operatietafel. Stond er ‘s ochtends een mannetje aan mijn bed die vertelde: “Mijnheer, u heeft darmkanker.” Het is afgelopen, je maalt en je maalt en je denkt: het zou mooi zijn als de kleinkinderen mijn kist willen dichtschroeven.’

Maar dan belt lotgenoot en commissaris van de koning in zijn provincie Clemens Cornielje. ‘Hij zegt: “Henk, er zijn twee dingen. Ze kunnen heel veel en je moet het klosje wel afrollen, hoor. Jij begint achteraan, maar je moet bij het begin beginnen. Wat is er vandaag aan de hand en wat gaat er gebeuren?” Iedereen is anders, je kunt ook binnen twee weken dood zijn, maar ik besloot toen en daar om te leven met kanker. Pas na veertien dagen mocht ik naar huis, maar in Nederland kon ik niet naar het ziekenhuis vanwege mogelijke MRSA-besmetting. Ik had de stukken opgestuurd. Toen ik bij de arts kwam, was hij snel klaar. Er was niets aan te doen. Met een chemokuur kon hij mijn leven alleen nog een beetje aangenamer maken.’

Toen de artsen hem hadden verteld dat hij ongeneeslijk ziek was en maar beter ‘leuke dingen kon gaan doen’, besloot Aalderink de draad weer op te pakken. Als vanouds buffelen in de Achterhoek. Waarom? Henk Aalderink: ‘We hebben de afgelopen jaren in Bronckhorst en met de P10 zo veel bereikt en kunnen nog zo veel bereiken. Daar wil ik nog even bij zijn. Den Haag heeft zijn mond vol over burgerparticipatie. Dat is in de Randstad heel wat, maar wij doen het in Bronckhorst al wat langer. Wij hebben elkaar gevonden. En al die wijsneuzen in de media maar verkondigen dat gemeenten niets kunnen. Gemeenten kunnen samen met de burgers alles aan. Ook de aanstaande decentralisaties. We hadden vijf zwembaden, die blijven allemaal open. De gemeente betaalt geen cent meer.

Allemaal burgerinitiatief. Alle voetbalclubs zijn over­gedragen. De gemeente draagt niets meer bij. Alle dorpshuizen zijn overgedragen, alle sporthallen. We dragen 900 duizend euro groen over aan de burgers en houden in 2014 anderhalf miljoen euro over. Het draait in Den Haag om het westen; ik zou willen dat premier Rutte eens een dagje langskwam.’

Uitgezaaide kanker
Henk Aalderink holt weer van vergadering naar vergadering. Vanochtend ging het over de motorcrossevenementen en over het lot van de benzinepomphouders. ‘Ongelofelijk hoe Den Haag deze branche in de grensstreek laat afsterven. De staatssecretaris van Financiën komt in juni met een evaluatie. Haha.’ Uitgezaaide kanker of niet, Aalderink is nog altijd strijdlustig. ‘Ik ben geen zielige burgemeester die op halve kracht nog wat te doen wil hebben. Zo van: hebben we nog een aardig klusje voor Henk? Ik ben voor 100 procent burgemeester. Openbare orde en veiligheid, raad, college, maar ook mijn regiowerk. Ik ben nog steeds voorzitter van de P10 en zit ook nog steeds in het bestuur van de VNG als voorzitter van de commissie Milieu en Mobiliteit. Ik ben voorzichtiger met debatten en lezingen, maar ik wil nog steeds graag vertellen over burgerparticipatie en hoe gemeenten kunnen profiteren van krimp.’

Geweeklaag
Dat geweeklaag over krimp, hou toch op. Treuren om lege schooltjes. Helemaal geen probleem vindt de burgemeester. ‘We krijgen 30 procent minder kindertjes. Van de 31 basisschooltjes gaan er 20 dicht, maar dat leidt niet tot onrust, behalve in Keppel. Er komen integrale kindcentra voor in de plaats, die zo aantrekkelijk zijn dat ouders uit de buurgemeenten erop afkomen. Zij kunnen hun kinderen om 7 uur ‘s ochtends brengen en om 7 uur ‘s avonds ophalen. Dat is niet mijn stijl, maar ik ben dan ook opa. Punt is: ouders en schoolbesturen zijn ermee aan de slag gegaan, want wij gaan alleen over de gebouwen. Tien kilometer verderop woedt in een buurgemeente nog steeds een oorlogje over de sluiting van dorpsscholen. Alsof het dorp doodgaat als de school sluit. Flauwekul, doorbreek dat eens. Het gaat om het hebben en houden van een ontmoetingsplek.’

Geestdrift genoeg, maar eerlijk is eerlijk, het ging de eerste weken van januari niet van een leien dakje, geeft Aalderink ruiterlijk toe. ‘Ze spuiten geen appelsap in je lijf. Je doet toch een jas uit. Mijn conditie is langzaam verbeterd. Vorig weekend kreeg ik goed bericht. De artsen willen het meeste gif uit de infusen halen. Als je de kanker zo in de hand kunt houden, dan leid je toch nog een waardevol leven. Voor mijzelf maar ook voor al die mensen die mij hebben gesteund. We hadden een jaar kunnen leven van de fruitmanden. Mensen staken een kaarsje aan in Santiago de Compostella. Een mevrouw uit Oezbekistan stond op een avond aan de deur met een schaaltje gebak. Ze zei: “U hebt twee jaar geleden een brief geschreven naar de minister of ik mocht blijven. Dat is toen gelukt. Ik hoorde dat u ziek was, dus ik heb een taart voor u gebakken.”’

En de gemeenteraad? ‘Ik heb altijd de ruimte gekregen en ook nu krijg ik steun, maar ik ben er niet bang voor dat ze mij niet aanpakken als ik daarom vraag. Afgelopen donderdag was de eerste raadsvergadering van het jaar en het was weer als vroeger. Heerlijk. Ik ben voorzitter van het college en van de raad en zo lang als het mij is gegeven, vervul ik die rol totaal. Natuurlijk, de moordenaar zit nog in mij en gaat niet weg ook. Wanneer gaat hij de andere kant op? Wanneer merk ik dat het afgelopen is? Ik weet het niet, maar dat hoeft ook niet. Ik ga gewoon door.’

De opvolger van Henk Aalderink als beste bestuurder wordt 27 februari bekendgemaakt tijdens het BB-debat ‘Goede raad is goud waard’ in Driebergen. Stemmen en inschrijven voor het debat kan via www.binnenlandsbestuur.nl.