Geen drie volmachten bij herindelingsverkiezingen

Niet alle gemeenten waar woensdag herindelingsverkiezingen worden gehouden, waren klaar voor extra volmachten. Daarom is besloten in geen enkele gemeente het voor kiezers mogelijk te maken met drie volmachten naar de stembus te gaan.

Geen verschil

Dat antwoord minister Ollongren van Binnenlandse Zaken op Kamervragen van Attje Kuiken en Henk Nijboer (beiden PvdA). Zij wilden weten waarom het voor de herindelingsverkiezingen niet is gelukt extra volmachten, poststemmen of vervroegd stemmen mogelijk te maken. Dat wordt wel mogelijk bij de Kamerverkiezingen van maart volgend jaar. ‘Deze maatregel (twee in plaats van drie volmachten, red) was voor verschillende herindelings­gemeenten niet uitvoerbaar binnen de nog beschikbare tijd tot aan de herindelingsverkiezingen. Wettelijk kan er op dit onderdeel geen verschil gemaakt worden tussen gemeenten om dit wel of niet te doen’, aldus Ollongren.

Niet duidelijk

Welke van de herindelingsgemeenten er niet klaar voor waren, wordt niet uit de antwoorden duidelijk. Er zijn herindelingsverkiezingen in Appingedam, Loppersum en Delfszijl. Deze drie gemeenten vormen per 1 januari de nieuwe gemeente Eemsdelta. Haaren wordt opgeheven en ‘verdeeld’ over Oisterwijk, Vught, Boxtel en Tilburg. Daarom zijn ook daar, uitgezonderd in Tilburg (grenscorrectie) verkiezingen.

Uitvoerbaar

Om poststemmen voor 70-plussers en vervroegd stemmen op de twee dagen voor de Kamerverkiezingen van maart volgend jaar mogelijk te maken, is nu een wetsvoorstel in voorbereiding. ‘En ook de uitvoering daarvan vergt alle tijd tot aan de verkiezing in maart’, aldus Ollongren. ‘Het gaat om majeure wijzigingen in het verkiezingsproces die, ook in juridische zin, voorbereidingstijd vragen om er zeker van te zijn dat de maatregelen uitvoerbaar kunnen zijn. Dat is de reden waarom deze maatregelen nog niet kunnen gelden bij de verkiezingen van 18 november aanstaande.’ Waarnemend burgemeester Gerard Beukema van Delfzijl zei het vorige week in Binnenlands Bestuur te betreuren dat deze mogelijkheden er voor de herindelingsverkiezingen niet zijn. Hij vreest een lage opkomst.  

Machtigen

Volgens de minister kunnen kiezers woensdag veilig stemmen. In een filmpje op Twitter van Ollongren en de burgemeesters van Boxtel, Haaren, Oisterwijk en Vught wordt dat benadrukt. Daarbij worden kiezers op het hart gedrukt bij klachten thuis te blijven en een ander te machtigen. De gemeenteraden die woensdag worden gekozen, zitten er ruim vijf jaar. Bij de reguliere raadverkiezingen van maart 2026 wordt in Eemsdelta, Boxtel, Oisterwijk en Vught pas weer een nieuwe raad gekozen.