Niet alles is echt geheim

Een asbestdossier in de gemeente Westland werd aan de leden van de raad verstrekt onder geheimhouding. Daardoor behield het college de mogelijkheid om die geheimhouding ook weer op te heffen en voorkwam het dat de raad eventueel niet zou bekrachtigen.

Deze handelwijze komt vaker voor, maar is niet juist. In een advies aan de gemeente Westland van de plaatsvervangend landsadvocaat Eric Daalder beklemtoont deze dat de kennisgeving van geheime informatie aan leden van de raad (art. 25 lid 4 Gemeentewet) is bedoeld voor het toedelen van deze informatie aan enkele leden van de raad. Wordt de informatie aan alle leden van de raad gegeven dan is bekrachtiging wettelijk verplicht.

Deze zienswijze is juist en dat betekent dat college en burgemeester bij het verstrekken van geheime informatie aan de raad altijd bekrachtiging moeten vragen en dat alleen de raad de opgelegde geheimhouding kan opheffen. In het Westland nam de raad op voorstel van griffier Nico Broekema de geheimhouding alsnog over bij raadsbesluit, zodat de plooien werden glad gestreken.

Achtergrond van dit vraagstuk is dat indien colleges de route van bekrachtiging moeten lopen, er altijd het risico is dat de raad de gevraagde toestemming niet geeft of al heel snel de gevraagde geheimhouding weer opheft. En dat leidt er toe dat naarstig naar andere routes wordt gezocht om de raad niet-publiekelijk te informeren. En als er dan ook nog eens gemakkelijk uit de raad wordt gelekt, wordt het probleem alleen maar groter.

Als er geen duidelijke gronden voor geheimhouding zijn, nemen veel colleges en burgemeesters de route van het vertrouwelijk informeren. Dat lijkt op het eerste oog een elegante uitweg, maar het is strikt genomen een onding. Er zijn geen duidelijke inhoudelijke criteria voor vertrouwelijkheid. Een raadslid dat die vertrouwelijkheid schendt, kan daar in beginsel niet op worden aangesproken.

In de jurisprudentie is er een licht aanknopingspunt dat soms ook de schending van de vertrouwelijkheid als onrechtmatig wordt aangemerkt, maar overwegend kan van een strafrechtelijke verantwoordelijkheid geen sprake zijn. Om die reden is de combinatie geheimhouding en vertrouwelijkheid een hopeloos en zeer verwarrend geval. Voor raadsleden is er dan vaak geen touw meer aan vast te knopen. Velen denken dat bij vertrouwelijkheid de fractie, de echtgenote en andere vertrouwelingen wel mogen worden ingelicht, terwijl bij geheimhouding niemand mag worden geïnformeerd. Dus weg met de term vertrouwelijk. Informatie is geheim of openbaar en bij voorkeur in bijna alle gevallen het laatste. En bij het geven van geheime informatie aan de gemeenteraad moet er worden bekrachtigd vanwege het hoofdschap van de raad.