‘Het is echt code rood in Stein’

Burgemeester Marion Leurs van Stein ontkent de problemen met de organisatie- en bestuurscultuur in haar gemeente niet. ‘Het is echt code rood.'

Gefrustreerde medewerkers

Omdat er in de Limburgse Stein al jaren sprake was van structurele problemen in het gemeentehuis, nam Leurs adviesbureau Berenschot onder de arm om de organisatiecultuur van de gemeente tegen het licht te houden. Berenschot concludeert dat de situatie in Stein onhoudbaar is. De gemeente is kwalitatief en kwantitatief onder de maat. De bestuurskracht staat ernstig onder druk, de capaciteit van de organisatie schiet chronisch tekort en de huidige organisatiestructuur past niet bij de beleidsopgaven van deze tijd. Complexe projecten lopen nagenoeg allemaal vast. De onderlinge verhoudingen zijn ernstig verstoord. De organisatie loopt al jaren op zijn tandvlees en kan onvoldoende leveren. Medewerkers raken gefrustreerd en branden op

Narigheid niet toedekken

‘De conclusies waren pijnlijk maar heel herkenbaar’, aldus burgemeester Leurs in een interview met Binnenlands Bestuur. ‘Ik verschuil mij niet. Wij hebben een probleem. Op één dag hebben we het rapport aan het personeel gepresenteerd en ‘s avonds aan de raad en een persconferentie gehouden. We verdienen een pluim, want hoeveel gemeenten dekken hun narigheid niet liever toe? De winst die we nu hebben geboekt, is dat duidelijk is geworden dat we het met z’n allen moeten doen. De raad, het college, het managementteam. We hoeven niet meer naar elkaar te wijzen.’

Bestuurlijk niet fraai

Wat er moet gebeuren? Te veel om op te noemen, ‘want het is echt code rood, niks oranje.’ Maar allereerst moeten de menselijke verhoudingen in Stein verbeteren. Dat er volgens Berenschot binnen de gemeentelijke organisatie ‘van wederzijds begrip geen sprake is’, verbaasde Leurs niet toen ze erachter kwam dat er nooit iets was gedaan om dat begrip te kweken.

Super gealarmeerd

Ambtenaren gingen langs bij collegeleden en raadsleden. Wethouders en raadsleden gingen langs bij ambtenaren. Men ‘passeerde elkaar’ aan de Steinse Stadhouderslaan. Bestuurlijk niet fraai, maar geen strafrechtelijke doodzonde. Voor hetzelfde geld leiden informaliteit en afspraakjes tot omkoperij.
In het rapport van Berenschot komen de woorden vriendjespolitiek, corruptie en integriteit niet voor. Burgemeester Leurs: ‘Aan dat laatste twijfelt men blijkbaar niet, want anders hadden de onderzoekers daar echt wel iets over opgeschreven. De ongewenste, maar gedoogde, informele gesprekjes gingen bijvoorbeeld over de wens om een project te beginnen in februari in plaats van mei. Om gelijk te krijgen of om voor te sorteren in de discussie. Je kunt het geen vriendjespolitiek noemen, maar is het is wel afgelopen.’ ‘Met een nieuwe raad, een nieuw college en een nieuwe burgemeester moeten we over twee jaar al flink vooruit zijn. Iedereen is super gealarmeerd’, zegt Marion Leurs.

Lees het hele interview in Binnenlands Bestuur nr. 15 van deze week.