Zelfstandigheid inwoner voorop bij doordecentralisatie van beschermd wonen naar beschermd thuis
Zelfstandigheid inwoner voorop bij doordecentralisatie van beschermd wonen naar beschermd thuis
Duiding doordecentralisatie.
We staan voor een grote transformatie in het sociaal domein: de doordecentralisatie oftewel de beweging van beschermd wonen naar beschermd thuis. Om te begrijpen waarom deze ontwikkeling wordt ingezet, is het van belang deze te duiden binnen het perspectief van de transformatie van het sociaal domein en de rol die gemeenten daarin spelen. In dit artikel schetsen we de achtergrond van de doordecentralisatie van beschermd wonen, de diverse onderdelen die hiermee verband houden en de opgaven die hiermee gepaard gaan. Het zal de start zijn van een reeks artikelen.
De opgave in grote lijnen
De doordecentralisatie beschermd wonen (per 1 januari 2021) brengt grote opgaven met zich mee en behelst de bekostiging van de zorg, de toeleiding en de vorm van ondersteuning aan de eigen inwoners. Het doel van de doordecentralisatie is de ondersteuning zo goed mogelijk aan te laten sluiten bij de situatie van de inwoner en gaat er vanuit dat regiogemeenten hier beter zicht op hebben dan de huidige 44 centrumgemeenten. De inwoner heeft eigen woonruimte en kan met begeleiding zelfstandig in de wijk blijven wonen. Beter voor de inwoner en tevens goedkopere zorg.
De beweging van beschermd wonen naar beschermd thuis vraagt om een nieuw zorglandschap waarin gemeenten, zorg, welzijn, GGZ en woningcorporaties intensief en op een vernieuwende manier samenwerken. Het resultaat dient betaalbaar, beheersbaar en bestuurbaar te zijn, maar bovenal het belang van inwoners voorop stellen. De transformatie gaat uit van de mogelijkheden en leefwereld van de cliënt (inwoner), is gericht op participatie en herstel in het normale leven en zal in een zo regulier mogelijke setting plaatsvinden.
De inzet van beschermd thuis is dat cliënten zoveel mogelijk zelfstandig in de wijk wonen. Dit kan met eigen woonruimte of een tussenvorm die, met ambulante vormen van ondersteuning, een sluitende keten vormt, maar ook de mogelijkheid biedt tijdelijk terug te kunnen vallen als het even niet lukt.
De nieuwe objectieve herverdeling van het budget beschermd wonen (per 1 januari 2022) zal leiden tot grote verschuivingen, maar kent verschillen tussen centrum- en regiogemeenten. Budgetten worden opgeknipt: maatschappelijke opvang blijft bij de centrumgemeente, beschermd wonen gaat naar alle gemeenten en de kosten voor begeleiding uit de Wmo worden integraal onderdeel van het verdeelmodel sociaal domein. De nieuwe rekenmodellen en de voorlopige uitkomsten zullen pas in september 2020 in consultatie komen en nog zeker tot het eind van 2020 onduidelijk blijven. Om de fysieke en financiële overgang soepel te laten verlopen is gekozen voor een ingroeipad van 10 jaar.
Paradigmashift
Sinds de decentralisaties van 2015 zijn gemeenten verantwoordelijk voor ondersteuning aan inwoners op het gebied van maatschappelijke ondersteuning via de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo 2015), de Jeugdwet, de Participatiewet en de Wet passend onderwijs. Belangrijk binnen de transformatie is het uitgangspunt dat iedereen naar vermogen mee kan doen in de samenleving. Dit geldt ook voor de brede GGZ-doelgroep die gebruik maakt van beschermd wonen.
Dat juist de GGZ aan de vooravond staat van een systeemverandering is niet vreemd. Immers, de wijze waarop wordt aangekeken tegen mensen met psychische kwetsbaarheid is door de tijd heen flink veranderd. Ook is de wetenschappelijke visie op deelname aan de maatschappij drastisch gewijzigd. De ontwikkeling van psychiatrie en beschermd wonen gaat gelijk op met de maatschappelijke beweging van segregatie/exclusie (buiten de maatschappij) naar integratie (huidige vormen) en inclusie (toekomst: beschermd thuis, in de wijk).
Vroeger was het gebruikelijk om (groepen) mensen die afweken van de maatschappelijke norm uit te sluiten (exclusie). Langzaamaan kwam het besef dat dit een omgekeerd effect had op mensen. Het beeld ontstond dat mensen met psychische beperkingen baat hadden bij een instituut, met rust, ruimte en buitenlucht (separatie). Een grote verandering vond plaats nadat op grote schaal medicijnen beschikbaar kwamen. In de jaren ‘70 opgevolgd door de visie dat psychiatrie een meer humane benadering zou moeten hebben. De overgang van separatie naar integratie werd ingezet, waarbij meer naar de mogelijkheden van mensen werd gekeken. De huidige intramurale voorzieningen beschermd wonen zijn hier een goed voorbeeld van.
De beweging van beschermd wonen naar beschermd thuis gaat verder dan het huidige beleid, dat tot nu toe veelal gericht was op integratie. Integratie is gericht op de aanpassing van een persoon met een beperking aan de samenleving. Inclusie vraagt om een samenleving die openstaat voor iedereen: een samenleving waarin iedereen mee kan doen, iedereen erbij hoort en iedereen zoveel mogelijk deelneemt aan het normale leven. Bij inclusie gaat het ook om meedoen, welkom zijn, erbij horen, een goed leven hebben, sociale rollen vervullen, iets nuttigs doen en eigen keuzes kunnen maken. De beweging naar zo lang en zoveel mogelijk zelfstandig wonen past hierbij. Lees het gehele artikel, incl. de infographic 'Beschermd wonen', op bmc.nl >
De doordecentralisatie beschermd wonen (per 1 januari 2021) brengt grote opgaven met zich mee en behelst de bekostiging van de zorg, de toeleiding en de vorm van ondersteuning aan de eigen inwoners. Het doel van de doordecentralisatie is de ondersteuning zo goed mogelijk aan te laten sluiten bij de situatie van de inwoner en gaat er vanuit dat regiogemeenten hier beter zicht op hebben dan de huidige 44 centrumgemeenten. De inwoner heeft eigen woonruimte en kan met begeleiding zelfstandig in de wijk blijven wonen. Beter voor de inwoner en tevens goedkopere zorg.
De beweging van beschermd wonen naar beschermd thuis vraagt om een nieuw zorglandschap waarin gemeenten, zorg, welzijn, GGZ en woningcorporaties intensief en op een vernieuwende manier samenwerken. Het resultaat dient betaalbaar, beheersbaar en bestuurbaar te zijn, maar bovenal het belang van inwoners voorop stellen. De transformatie gaat uit van de mogelijkheden en leefwereld van de cliënt (inwoner), is gericht op participatie en herstel in het normale leven en zal in een zo regulier mogelijke setting plaatsvinden.
De inzet van beschermd thuis is dat cliënten zoveel mogelijk zelfstandig in de wijk wonen. Dit kan met eigen woonruimte of een tussenvorm die, met ambulante vormen van ondersteuning, een sluitende keten vormt, maar ook de mogelijkheid biedt tijdelijk terug te kunnen vallen als het even niet lukt.
De nieuwe objectieve herverdeling van het budget beschermd wonen (per 1 januari 2022) zal leiden tot grote verschuivingen, maar kent verschillen tussen centrum- en regiogemeenten. Budgetten worden opgeknipt: maatschappelijke opvang blijft bij de centrumgemeente, beschermd wonen gaat naar alle gemeenten en de kosten voor begeleiding uit de Wmo worden integraal onderdeel van het verdeelmodel sociaal domein. De nieuwe rekenmodellen en de voorlopige uitkomsten zullen pas in september 2020 in consultatie komen en nog zeker tot het eind van 2020 onduidelijk blijven. Om de fysieke en financiële overgang soepel te laten verlopen is gekozen voor een ingroeipad van 10 jaar.
Paradigmashift
Sinds de decentralisaties van 2015 zijn gemeenten verantwoordelijk voor ondersteuning aan inwoners op het gebied van maatschappelijke ondersteuning via de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo 2015), de Jeugdwet, de Participatiewet en de Wet passend onderwijs. Belangrijk binnen de transformatie is het uitgangspunt dat iedereen naar vermogen mee kan doen in de samenleving. Dit geldt ook voor de brede GGZ-doelgroep die gebruik maakt van beschermd wonen.
Dat juist de GGZ aan de vooravond staat van een systeemverandering is niet vreemd. Immers, de wijze waarop wordt aangekeken tegen mensen met psychische kwetsbaarheid is door de tijd heen flink veranderd. Ook is de wetenschappelijke visie op deelname aan de maatschappij drastisch gewijzigd. De ontwikkeling van psychiatrie en beschermd wonen gaat gelijk op met de maatschappelijke beweging van segregatie/exclusie (buiten de maatschappij) naar integratie (huidige vormen) en inclusie (toekomst: beschermd thuis, in de wijk).
Vroeger was het gebruikelijk om (groepen) mensen die afweken van de maatschappelijke norm uit te sluiten (exclusie). Langzaamaan kwam het besef dat dit een omgekeerd effect had op mensen. Het beeld ontstond dat mensen met psychische beperkingen baat hadden bij een instituut, met rust, ruimte en buitenlucht (separatie). Een grote verandering vond plaats nadat op grote schaal medicijnen beschikbaar kwamen. In de jaren ‘70 opgevolgd door de visie dat psychiatrie een meer humane benadering zou moeten hebben. De overgang van separatie naar integratie werd ingezet, waarbij meer naar de mogelijkheden van mensen werd gekeken. De huidige intramurale voorzieningen beschermd wonen zijn hier een goed voorbeeld van.
De beweging van beschermd wonen naar beschermd thuis gaat verder dan het huidige beleid, dat tot nu toe veelal gericht was op integratie. Integratie is gericht op de aanpassing van een persoon met een beperking aan de samenleving. Inclusie vraagt om een samenleving die openstaat voor iedereen: een samenleving waarin iedereen mee kan doen, iedereen erbij hoort en iedereen zoveel mogelijk deelneemt aan het normale leven. Bij inclusie gaat het ook om meedoen, welkom zijn, erbij horen, een goed leven hebben, sociale rollen vervullen, iets nuttigs doen en eigen keuzes kunnen maken. De beweging naar zo lang en zoveel mogelijk zelfstandig wonen past hierbij. Lees het gehele artikel, incl. de infographic 'Beschermd wonen', op bmc.nl >
Plaats als eerste een reactie
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.