Aanpak ondermijning steeds vaker topprioriteit

De aanpak van ondermijning begint een topprioriteit te worden, maar voor de bestrijding ervan is behoorlijk wat geduld nodig. In dit artikel lees je waar de komende tijd de aandacht op ligt en wat knelpunten zijn. 

Van niet tot laag op de agenda naar topprioriteit 

Het nieuws overspoelt ons met berichten over explosies in woningen en bedrijfspanden, steek- en schietincidenten en de vondst van drugslabs, -opslagplaatsen en -afval. Journalisten en advocaten worden bedreigd door criminelen en treinconducteurs voelen zich niet meer veilig. Hoewel al een tijdje bekend is dat georganiseerde criminaliteit en ondermijning in Nederland een groeiend probleem is, stond de aanpak ervan tot en met 2022 nog te weinig op de agenda bij overheidsorganisaties. Met Prinsjesdag kwam het belang van dit onderwerp nog eens aan bod en werd bekend dat er vanaf 2024 structureel 112 miljoen euro extra beschikbaar gesteld wordt voor het beschermen van onze rechtsstaat. 

Demissionair minister Yeşilgöz van Justitie en Veiligheid zit er bovenop om die bescherming te realiseren. Afgelopen zomer kwam zij met het plan om de strafrechtelijke aanpak van georganiseerde misdaad aan te scherpen met:  

• meer middelen om criminele machtsstructuren op te sporen en aan te pakken. 
• de verhoging van de maximumstraffen voor de zwaarste vormen van drugscriminaliteit.  
• de verbetering van de strakke kaders van de kroongetuigenregeling.  

Daarbij benadrukt ze het belang van het blijven hanteren van de Nederlandse Cybersecuritystrategie 2022-2028 om online misdaden te verminderen én van preventie en voorlichting over drugsgebruik. Want zolang de vraag van drugsgebruikers groot is, houdt dit de handel en productie in stand.  

Ondermijning is lastig aan te pakken door te weinig toezicht en politiecapaciteit 

Het is niet makkelijk om criminaliteit op te sporen, omdat het vanzelfsprekend onder de radar blijft. Vooral op bedrijfsterreinen en in afgezonderde loodsen gaan criminelen in anonimiteit hun gang. Er is niet of nauwelijks toezicht op wat er allemaal gebeurt in de panden en daarmee vormen ze de ideale locatie voor bijvoorbeeld drugsproductie en de opslag en het vervoer van andere illegale goederen, zoals vuurwerk. Er is hulp nodig van de omgeving om bijzonderheden rondom deze panden en de bezoekers te signaleren, maar ook vooral meer politiecapaciteit. Agenten pikken de signalen van ondermijning op en geven daar opvolging aan. Maar door het tekort aan agenten in Nederland, moeten er continu keuzes gemaakt worden over hun inzet. Op dit moment zijn zij veelal nodig bij evenementen en demonstraties. Door de krappe arbeidsmarkt is het erg lastig om nieuwe agenten te werven. Dat levert dus een grote uitdaging op in de bestrijding van ondermijnende criminaliteit.  

Verkiezingswinnaar PVV wil meer agenten en strengere straffen 

Het probleem van ondermijning en georganiseerde criminaliteit kwam in het verkiezingsprogramma van vrijwel iedere politieke partij voor. Zo ook in het programma van de nu grootste partij PVV, volgens wie ‘criminaliteit vroeger een incident was, terwijl nu een miljoen Nederlanders per jaar slachtoffer zijn van een misdrijf.’ Aansluitend op de plannen van minister Yeşilgöz is partijleider Wilders van mening dat de (drugs)criminaliteit keihard aangepakt moet worden door onder andere de minimumstraffen te verhogen en een strenger gevangenisregime. Daarnaast wil hij geld vrijmaken om de politiecapaciteit te vergroten met 10.000 agenten. We zullen nog even moeten afwachten wat het nieuwe kabinet met de plannen gaat doen.