Meer uren thuiszorg en maatwerk in Utrecht

Het aantal uren huishoudelijke hulp voor Utrechters wordt per 10 oktober verruimd naar 105 uur per jaar. Dat komt neer op 2 in plaats van 1,5 uur per week. Vanaf begin volgend jaar krijgt iedereen die opnieuw moet wordt geïndiceerd of een aanvraag doet voor huishoudelijke hulp een huisbezoek.

Krap bemeten

De mogelijkheid om extra uren in te kopen, via de zogeheten Huishoudelijke Hulp Toeslag (HHT), wordt tot 2019 voortgezet. Utrechters die huishoudelijke hulp krijgen, kunnen voor 5 euro per uur extra hulp inkopen. Dat heeft het college van Utrecht dinsdag bekendgemaakt. ‘Die 78 uur was wat krap bemeten. Met de 105 uur komt er ook ruimte voor sociaal contact tussen de klant en de zorgverlener; als college vinden we dat belangrijk’, aldus wethouder Kees Diepeveen (maatschappelijke ondersteuning, GroenLinks). ‘De extra tijd biedt daarnaast meer mogelijkheden om de regie van de klant te versterken. Ook de signaleringsfunctie wordt versterkt.’

Breder kijken

‘Bij de huisbezoeken gaan we de buurtteams een rol geven. De bedoeling is dat op die manier breder naar de ondersteuningsbehoefte wordt gekeken, en niet alleen naar de behoefte aan huishoudelijke hulp’, aldus Diepeveen. De uitwerking daarvan is nu in volle gang. Begin november moet er een verbeterplan liggen, waarin niet alleen de werkwijze van de huisbezoeken en de versterking met de buurtteams moeten zijn uitgewerkt, maar ook de wijze waarop de informatievoorziening over de hulp bij het huishouden wordt verbeterd én hoe de HHT beter onder de aandacht wordt gebracht. Uit het dinsdag verschenen onderzoek van de Rekenkamer Utrecht bleek onder meer dat een kwart van de mensen die huishoudelijke hulp  krijgt, niet van het bestaan van de regeling op de hoogte is.

Onderbouwing uren

De uitbreiding van het aantal uur binnen de zogeheten basisvoorziening zat sinds medio mei al in de pijplijn. Het college besloot toen de basisvoorziening per oktober uit te breiden naar 104 uur. Na onderzoek door KPMG Plexus en Bureau HHM is besloten dit met een uurtje op te hogen. De onderzoeksbureaus hebben in opdracht van het college het aantal uren dat in die basisvoorziening zit, objectief moeten onderbouwen. Dat was een eis van de Centrale Raad van Beroep. Deze hoogste rechter oordeelde op 18 mei dat het beleid van Utrecht (basisvoorziening met mogelijkheid tot toekenning extra modules/uren)  weliswaar in lijn met de Wmo 2015 ligt, maar bekritiseerde het – ontbreken - van een objectieve onderbouwing dat met die basismodule een huis ‘schoon een leefbaar’ kan worden gehouden.

Expertnorm

KPMG Plexus en Bureau HHM hebben onderzocht, en onderbouwd, dat jaarlijks 104,9 uur aan huishoudelijke hulp nodig is voor de basisvoorziening ‘Schoon Huis’. Hiertoe zijn experts gevraagd het resultaat van een ‘schoon en leefbaar huis’ te vertalen in een expertnorm van activiteiten en frequenties. De daaruit voortvloeiende expertnorm is niet alleen bij cliënten met een basisvoorziening getoetst, maar ook bij de gemeenten Haarlem en Emmen. Deze gemeenten hanteren bij de huishoudelijke hulp een systeem van resultaatbekostiging met aanbieders. De benodigde tijd van 104,9 uur is opgebouwd uit 85,9 uur directe tijd en 19 uur indirecte tijd. De directe tijd bestaat uit onder meer stofzuigen en dweilen (22,6 uur per jaar), sanitair schoonmaken (15,9 uur), keuken schoonmaken (16,3 uur) en bed verschonen (3,6 uur). Onder de indirecte tijd valt het sociaal contact tussen cliënt en hulpverlener.

Uitkomsten breder toepasbaar

De uitkomsten zijn volgens de onderzoekers weliswaar ‘niet zondermeer bruikbaar voor andere gemeenten, maar kunnen mogelijk wel helpen de problematiek na de uitspraken van de CRvB helpen oplossen’. Veel gemeenten worstelen na de uitspraak met de wijze waarop ze hun huishoudelijke hulp in lijn moeten brengen met de uitspraak van de hoogste rechter. ‘Mogelijk is de expertnorm voor een schoon huis breder toepasbaar en zullen de activiteiten (inclusief de gevonden frequentie en de gemeten gemiddelde tijdbesteding) die daarvoor in Utrecht noodzakelijk zijn, niet wezenlijk verschillen in andere gemeenten.’

Nieuwe aanbesteding

De ruim dertig Utrechters die tegen het nieuwe beleid in het geweer waren gekomen en daarvoor naar de bestuursrechter stapten, hebben allemaal, tot maart 2017, hun uren gekregen die zij voorheen hadden. Dan volgt een reguliere herbeoordeling. Eind volgend jaar wordt bekeken of de beoogde resultaten zijn behaald en de dienstverlening is verbeterd. Per 2019 lopen de huidige contracten af. ‘Dan kan door de gemeente worden gekozen voor een optie tot verlenging of een aanbesteding op basis van nieuwe voorwaarden’, zo schrijft het college aan de raad. Die knoop moet begin 2018 worden doorgehakt.