‘Investeer meer in jongerenwerk’

Om radicalisering van jongeren te voorkomen moeten gemeenten meer investeren in jongerenwerk. Gemeenten die dat doen hebben de beste voorbeelden van goede samenwerking tussen verschillende partijen. Dat staat in het rapport Weerbare jongeren, weerbare professionals van speciaal rapporteur Naima Azough.

Handelingsverlegenheid

Extremisme en polarisatie vormen niet alleen een bedreiging voor de samenleving, maar hebben ook grote impact op identiteitsontwikkeling van jongeren en kinderen, schrijft Azough. Om dat te voorkomen zijn professionals uit zowel het veiligheids- als het jeugddomein hard nodig. Azough sprak er honderden en ondernam verschillende werkbezoeken. Professionals maken zich vooral zorgen om jihadistische en rechts-extremistische radicalisering. Het bespreekbaar maken van moeilijke onderwerpen vinden ze lastig. Vaak is daar intern onvoldoende oog voor, waardoor professionele eenzaamheid en handelingsverlegenheid ontstaan.

Gelijkwaardige partners

Vroegtijdige signalering, interventie en hulp vragen om een integrale aanpak, waarbij scholen, schoolmaatschappelijk werk, jeugdhulp, jeugd- en jongerenwerk en jeugd-ggz nauwer samenwerken. ‘Maak gebruik van elkaars kracht en expertise’, schrijft Azough. In meerdere grote en kleinere gemeenten komen professionals uit verschillende disciplines in allerlei casus-overleggen samen om te bepalen wat er moet gebeuren bij individuele gevallen. ‘Dat is positief, maar kan nog beter.’ Het jeugddomein en het veiligheidsdomein moeten als gelijkwaardige partners worden gezien en professionals uit het jeugddomein ook worden erkend als partners die cruciaal zijn voor effectief veiligheidsbeleid.

Investeren in jongerenwerk

Azough adviseert gemeenten vooral te investeren in jeugd- en jongerenwerk. Utrecht, Den Haag, Tilburg, Groningen, Amersfoort zijn gemeenten met goede voorbeelden. Een wijkgerichte aanpak waarbij scholen zijn betrokken verdient de voorkeur. Naast integrale samenwerking en passende informatie-uitwisseling is het belangrijk te kiezen voor diversiteit in de sleutelfigurenaanpak, dus meer aansluiting en oog voor polarisatie en gevoelens van angst en onvrede bij alle groepen. Bestuurders moeten investeren in vertrouwensrelaties opbouwen met vrijwilligersorganisaties en sleutelfiguren. En ze moeten de wijk in. ‘Vaak wordt er pas over gesproken wanneer er iets gebeurt. Dan is het eigenlijk al te laat. We moeten investeren in vredestijd.’

Groot gebrek aan stabiliteit

Uit de goede voorbeelden blijkt dat jeugd- en jongerenwerk zeer waardevol is in het bevorderen van sociale cohesie. In (middel)grote steden is jongerenwerk steeds meer eerste aanspreekpunt voor de politie. Op veel plekken is het jeugd- en jongerenwerk echter gedecimeerd of praktisch verdwenen. In kleinere gemeenten staat jongerenwerk vaak nog ver af van de politie en staan jongerenwerkers er vaker alleen voor. 'Daar zou juist meer aan deskundigheidsbevordering moeten worden gedaan.' De trend om vooral voor korte termijnen te contracteren zien jongerenwerkers als bedreiging voor de continuïteit van hun werk. Vertrouwensrelaties en netwerken opbouwen kost tijd. ‘Als het tijd is voor een nieuwe aanbestedingsronde, kan dat werk in e´e´n klap teniet worden gedaan. Deze tendens zorgt in veel gemeenten voor een groot gebrek aan stabiliteit.’

Hulplijn en kennisplatform

Er is al veel expertise over polarisatie en radicalisering beschikbaar, maar een helder overzicht en duidelijke vindplek ontbreekt nog. Professionals en gemeenten zien zelfs door de bomen het bos niet meer. Naar aanbevelingen van Azough gaat het kabinet professionals ondersteunen met kennis en deskundigheid, zodat zij signalen beter herkennen en slagvaardiger kunnen handelen. Er komt een hulplijn waar zij extra deskundigheid kunnen inschakelen. In het kader van het Actieprogramma Integrale aanpak jihadisme is een ‘Kennisplatform voorkomen extremisme en polarisatie’ voor het jeugddomein ingericht dat per 1 september operationeel is.