Klimaatdoel voor 2030 wordt steeds haalbaarder

Het peiljaar is 1990. Het voorlopige eindstation waarnaar we op weg zijn, is het jaar 2030. In dat jaar, zo schrijft de Klimaatwet voor, moet Nederland 55 procent minder broeikasgassen uitstoten dan veertig jaar eerder. Dat kan ook daadwerkelijk lukken, als het mee zit. Met de huidige harde plannen komt Nederland in 2030 namelijk uit op een broeikasgasreductie van 47 tot 57 procent.

Dat is de conclusie van de nieuwste editie van de Klimaat- en Energieverkenning (KEV), oftewel de jaarlijkse vinger aan de pols van het Nederlandse klimaat- en energiebeleid. Opstellers van het rapport zijn onderzoekers van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL), het RIVM, onderzoeksinstituut TNO, de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) en Wageningen University & Research.

De Klimaat- en Energieverkenning van vorig jaar was minder optimistisch, en rekende voor het jaar 2030 met een emissiereductie van 41 tot 52 procent. Maar daarna heeft het nu demissionaire kabinet een voorjaarspakket met extra klimaatbeleid opgesteld. Ook zijn in Brussel belangrijke besluiten genomen.

Een voorbeeld

Een idee van wat er is veranderd, geeft een blik op het wegverkeer. De onderzoekers verwachten van het transport een extra reductie van zeven tot acht megaton aan broeikasgassen. Dat komt onder meer door een aangescherpte Europese richtlijn die vanaf 2027 van kracht wordt: de Renewable Energy Directive (RED III), die extra bijmenging van biobrandstoffen verplicht. Die bijmenging zal de prijs aan de pomp waarschijnlijk verhogen.

Daarnaast heeft het inmiddels gevallen kabinet het plan om in 2030 een andere rijtuigenbelasting in te voeren: Betalen naar Gebruik, op basis niet van autobezit maar van gereden kilometers. Ook is de aanschafsubsidie (SEPP) voor tweedehands elektrische auto's verlengd.

Energiearmoede 

Opvallend is dat de opstellers van de KEV waarschuwen voor energiearmoede. Los van het feit dat het rijden met een tank vol fossiele brandstof duurder wordt vanwege de bijmenging van biobrandstoffen, wordt er vanaf 2027 een emissiehandelssysteem (ETS II) ingevoerd voor de gebouwde omgeving, het wegtransport en de kleine industrie. Dit betekent dat energie- en brandstofleveranciers in deze sectoren emissierechten moeten kopen, net zoals dit al jaren gebeurd in de grote industrie- en elektriciteitssector. Dit resulteert vanaf 2027 waarschijnlijk in een hogere aardgasprijs, ook omdat daar bovenop een bijmengverplichting voor groen gas komt.

Bijna een derde van de CO2-uitstoot in Nederland komt voor rekening van de industrie. De onderzoekers verwachten voor 2030 een extra reductie van vijf megaton, dankzij de maatwerkafspraken die het kabinet maakt met twintig industriële bedrijven. Afgelopen augustus lagen er met zeven bedrijven akkoorden op tafel. Daarnaast verplicht de eerder genoemde RED-richtlijn dat 42 procent van de gebruikte waterstof groen is opgewekt. Overigens kan dit een waterbedeffect opleveren, als er voor andere partijen te weinig groene stroom over blijft.

Peiljaar 1990

Het RIVM berekent de historische CO2-emissies, en heeft moeten concluderen dat in peiljaar 1990 meer is uitgestoten door Nederland dan eerder gedacht: 1,9 megaton extra. Dat betekent dat we voor dat jaar rekenen met 228,9 megaton aan broeikasgassen die in de atmosfeer verdwenen én dat Nederland in 2030 qua uitstoot moet uitkomen op 103 megaton (55 procent van 228,9), en niet zoals gedacht op 102,1. In 2022 eindigde Nederland op 158 megaton uitstoot, wat 31 procent minder is dan in 1990. De uitstoot was ook flink minder dan in 2021, als gevolg van de milde winter en de hoge gasprijzen. Industrie en glastuinders hebben hun productie onder last van die gerezen energieprijzen moeten aanpassen.