Frauduleuze aanbieder in zorg rukt op

Gemeenten doen vaker beroep op het Ondersteuningsteam Fraudesignalen van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, VNG. Met de zorgverzekeraars wil de gemeentekoepel nu een ‘waarschuwingsregister’ over malafide zorgaanbieders opzetten.

Het Ondersteuningsteam Fraudesignalen OTF is in 2016 opgericht om gemeenten bij te staan in hun omgang met mogelijke fraude met de Wmo 2015 en de Jeugdwet. In het eerste kwartaal van 2017 heeft het OTF 22 gemeenten ondersteund, in plaats van de verwachte 13. In totaal hebben 62 gemeenten sinds de oprichting van het OTF praktische ondersteuning gekregen en 154 informatie ingewonnen bij het ondersteuningspunt.

Dat blijkt uit de OTF-voortgangsrapportage, onderdeel van het project Ondersteuning gemeenten bij een fraudebestendige zorg. Bij het OTF komen vooral fraudesignalen binnen over persoonsgebonden budgetten (pgb’s), beschermd of begeleid wonen, ernstige gebreken in de kwaliteit van dienstverlening en omvang en duur van geïndiceerde zorg.

Het OTF ziet meldingen complexer worden, de onderzoeken duren daarom langer. Complexe meldingen betreffen signalen over malafide zorgaanbieders, tussenpersonen, criminele netwerken en organisaties en individuele ‘zorgaanbieders’ die pgb-houders manipuleren, misleiden en soms zelfs intimideren.

Georganiseerde criminaliteit
Opvallend is de trend dat sommige frauderende ‘zorgaanbieders’ vaker landelijk opereren. Zij doen hun ‘aanbod’ in meerdere gemeenten. Vaak zonder succes, maar shoppen net zo lang door tot ze beet hebben. ‘Dit gebeurt vooral bij de Wmo’, zegt Pauline de la Court van het OTF.

‘Als shoppen niet lukt, duiken ze met een andere naam of onder een andere rechtspersoon weer op. En starten ze de hele carrousel opnieuw, soms in een ander zorg domein. Daar zijn sommigen heel handig in.’

Volgens haar gaat het hier vaak om georganiseerde criminaliteit, waarbij malafide zorgaanbieders proberen zoveel mogelijk zorg of pgb’s binnen te slepen, en zo weinig mogelijk te leveren. Cliënten merken dat wel, maar zijn zo gekozen dat de malafide zorgaanbieder geen protesten verwacht. ‘Vaak gaat het om niet-weerbare mensen, zoals cliënten met een ggz-achtergrond, dementerende ouderen of mensen die de Nederlandse taal niet machtig zijn.’

De la Court meldt dat de VNG vaak door gemeenten wordt benaderd met de vraag of er een zwarte lijst met malafide zorgaanbieders bestaat. Die bestaat niet, om juridische redenen. Wel is het Kenniscentrum Handhaving en Naleving van de VNG (waaronder het OTF valt) gestart met de voorbereidingen van een ‘waarschuwingsregister’, waarbij gemeenten zich kunnen aansluiten. Ze kunnen er in de toekomst signalen neerleggen over malafide zorgaanbieders, maar ook meldingen van andere gemeenten inzien. Om zo te voorkomen dat ze met malafide zorgaanbieders in zee gaan.

Heet hangijzer
Het register wordt samen met Zorgverzekeraars Nederland opgebouwd, vanwege de expertise van deze koepel over zorgfraude. ‘Het waarschuwingsregister vereist een deskundige inrichting, want gemeenten moeten precieze feiten aandragen. We willen voorkomen dat zorgaanbieders zomaar op een lijst komen. Dat is een heet hangijzer. Zorgverzekeraars hebben al een goed werkend systeem van het onderzoeken van fraudemeldingen, waarbij aanmeldingen kunnen worden onderbouwd.

Voor de gemeenten moeten we daar nog aan werken’, aldus De la Court. Sinds kort is de VNG al wel betrokken bij het Informatieknooppunt Zorgfraude (IKZ), een landelijk meldpunt voor zorgfraude. Het is een samenwerking tussen de Nederlandse Zorgautoriteit, de inspecties voor de Gezondheidszorg en SZW, de VNG, Belastingdienst en FIOD, CIZ en Zorgverzekeraars Nederland. ‘Het IKZ maakt fraudemeldingen en risico-indicatoren inzichtelijk voor gemeenten en andere ketenpartners, ook op het gebied van de Wmo 2015 en de Jeugdwet. Het OTF zal deze signalen onder de aandacht brengen van de gemeenten’, aldus De la Court.