Voorganger problematisch justitiesysteem GPS draait nog

Weer een miljoenen verslindend mislukt ICT-project bij Justitie, kopt het FD. Dat het Geïntegreerd Processysteem Strafrecht (GPS) duurder uitviel was al bekend, maar het blijkt nu ook relatief weinig te hebben opgeleverd. Een kwart van de misdrijfzaken moet nog via het oude systeem worden afgehandeld.

Duurder, anders, trager
Het Geïntegreerd Processysteem Strafrecht (GPS) is bedoeld om een einde te maken aan het papieren strafdossier, dat daarmee niet langer door de strafrechtketen heen hoeft te worden vervoerd. Het FD kreeg een evaluatie in handen van de Departementale Auditdienst van VenJ, die - nadat het project eind 2011 was 'afgerond' - wilde weten waarom waarom het project zo lang duurde (11 in plaats van 4 jaar) en waarom halverwege het traject het oorspronkelijke concept volledig is herzien. Ook moest duidelijk worden waarom het twee tot vier keer zo duur (afhankelijk van de interpretatie van het beginbedrag) uitviel als oorspronkelijk gepland. Dat GPS duur was, is geen nieuws meer, want in de Rapportage Bedrijfsvoering Rijk 2011 valt al te lezen dat het GPS eind 2011 ver boven het oorspronkelijke budget is afgesloten; de totale kosten zijn in die periode gestegen van initieel 50 miljoen euro naar 103 miljoen in 2011. Wel valt op dat de resultaten niet al te groots zijn.

Geen kostentoedeling
De evaluatie laat een scala aan oorzaken zien die inmiddels exemplarisch zijn voor een hele generatie van grote ICT-projecten bij de Rijksoverheid: onvoldoende draagvlak, te veel vertrouwen in de keten, wjizigende eisen en omstandigheden, onduidelijke verantwoordelijkheden, opdrachtgeverschap dat op verschillende plekken ligt, enzovoort. Over het kostenvraagstuk kan de DAD eigenlijk niets zeggen: "Doordat er geen inzicht is in de kostentoedeling is de betekenis van de genoemde bedragen nietszeggend over de werkelijke kosten die toe te delen zijn aan het project." Die kostentoedeling ontbrak overigens ook al in de Rapportage Bedrijfsvoering Rijk 2011.

Ietwat geflatteerd
In de GPS-beschrijving in die rapportage meldt het ministerie dat het systeem 'voldoende' is geïmplementeerd om de standaard zaakstromen van het OM te verwerken. "GPS is [...] eind 2011 geheel in beheer genomen door de lijn en de GPS-programmaorganisatie is opgeheven." Die omschrijving blijkt toch wat te geflatteerd, kan worden geconcludeerd uit de DAD-evaluatie van september 2012. "Het oorspronkelijke doel van het project GPS (vervanging COMPAS) is niet bereikt. Het COMPAS systeem wordt vandaag de dag nog steeds naast GPS gebruikt met name voor de maatwerkzaken." Een aantal oorspronkelijke geplande onderdelen van het project is ook niet gerealiseerd, zoals een koppeling met systemen van de politie, een archief en een module voor managementinformatie. De 'Mulder-zaken' uit COMPAS zijn inmiddels bij een ander project ondergebracht.

Kamerbrief

Die maatwerkzaken moeten de resterende 25 procent van de misdrijfzaken zijn waar minister Opstelten op doelt in de brief die hij woensdagavond aan de Kamer stuurde. Daarin stelt hij: "Ik concludeer dat het project GPS niet heeft geleverd wat bij de start was beoogd. Wel wordt het systeem GPS inmiddels dagelijks door vele medewerkers van het OM en de Strafsector van de Rechtspraak voor grote delen van het werkproces gebruikt. Alle overtredingen en het grootste deel (75%) van de misdrijfzaken die het OM behandelt, worden via GPS verwerkt." Opstelten belooft in ieder geval beterschap bij de lopende digitaliseringstrajecten, VPS en KEI, waarmee hij een volledige digitale werkwijze in de strafrechtketen hoopt te realiseren.

Hele vrachtwagens
Een woordvoerder van het ministerie van Veiligheid en Justitie kon nog geen nader uitsluitsel geven over de mate waarin en manier waarop het oude COMPAS-systeem nu nog wordt gebruikt en over de correctheid van de reactie van Magda Berndsen in het FD, dat 'hele vrachtwagens' met dossiers van politie naar openbaar ministerie reizen. Opstelten komt na de zomer nog met een nadere brief over GPS.