'Toeslagfraude bestrijden met risicoprofielen'

Misbruik van overheidsvoorzieningen, zoals de grootschalige toeslagfraude door Bulgaren die dit weekeinde aan het licht kwam, is tegen te gaan met het gebruik van risicoprofielen en door meer samenwerking tussen gemeenten, UWV, SVB en Belastingdienst.

Bulgarenroute
De fraude met toeslagen waarover dit weekeinde RTL Nieuws en Brandpunt berichtten, moet flink worden aangepakt, stelt staatssecretaris Weekers. Bulgaren blijken zich bij gemeenten (waaronder Rotterdam) in te schrijven met een vals huurcontract en krijgen op die manier een officieel adres en een burgerservicenummer. Daarmee kunnen vervolgens huur- en zorgtoeslagen worden aangevraagd of andere vormen van fraude gepleegd, terwijl de aanvragers al lang en breed weer in Bulgarije zitten.

Tegenmaatregelen mogelijk
Vice-voorzitter Simon Rijsdijk van de Nederlandse Vereniging Voor Burgerzaken (NVVB) herkent de problematiek, maar ziet wel mogelijkheden al aan het begin van het proces de fraude minder makkelijk te maken. "We moeten echt met risicoprofielen gaan werken", zegt Rijsdijk. Dat betekent dat er niet zo makkelijk meer een GBA-inschrijving kan plaatsvinden (c.q. een BSN uitgegeven) als er signalen beschikbaar zijn dat er misschien iets mis is. Die signalen komen nu vaak niet aan de oppervlakte door te weinig informatiedeling tussen overheidspartijen zoals gemeenten, UWV, SVB en Belastingdienst.

Gerichter controleren
Bij twijfel moet er adresonderzoek plaatsvinden, maar dat kost geld en blijft daardoor vaak achterwege. Rijsdijk: "Met tachtig procent van de verhuizingen is niets mis. Daar kun je dingen automatiseren en geld vrijmaken." Maar ook met een betere samenwerking is geld te besparen, denkt hij. "Daar waar anderen zoals UWV, SVB en Belastingdienst al onderzoek hebben gedaan, moet dat niet ook nog eens door de gemeente gedaan worden." Verbeteringen aan het systeem voor 'terugmeldingen' moeten dat mogelijk maken.

Risicogestuurd adresonderzoek
De kwaliteit van de gegevens in de GBA is niet opeens een actueel onderwerp geworden. Rijsdijk verwijst meteen naar het project 'Naar Betrouwbare Persoonsgegevens', dat de NVVB samen met het ministerie van BZK uitvoert. Het afgelopen week verschenen onderzoeksrapport 'Samen Leren' over de kwaliteit van de GBA, in opdracht van BZK) onderschrijft ook Rijksdijks stelling dat het beter kan zonder meteen veel geld uit te geven. Er blijkt een methodiek voor 'risicogestuurd adresonderzoek' mogelijk waarbij een aantal risicosignalen worden gebruikt die hoog 'scoren' bij het opsporen van fouten in basisregistraties. Die signalen zijn bijvoorbeeld afkomstig van CJIB, DUO en SVB.

95 procent juist
Voor het onderzoek is ook een kwaliteitssteekproef uitgevoerd onder 5.399 adressen. Op 95 procent daarvan blijken alle bewoners correct te zijn ingeschreven in de GBA. Op persoonsniveau blijkt landelijk 97,7 procent correct ingeschreven.