Advertentie
digitaal / Nieuws

Taalkundige moet Kamerleden helpen met ICT-jargon

Emeritus hoogleraar tekstkwaliteit Jan Renkema is ingehuurd om helderheid te scheppen in de vele gewichtige engelstalige termen die opduiken in het parlementaire onderzoek naar ICT-falen bij de overheid.

12 mei 2014

Emeritus hoogleraar tekstkwaliteit Jan Renkema is ingehuurd om helderheid te scheppen in de vele gewichtige engelstalige termen die opduiken in het onderzoek naar ICT-falen bij de overheid.

Tovenaarsleerlingen
Services, SLA's, vendor lock-in, nearshore - het stikt van de engelse termen in de ICT. En daar komt de Tijdelijke commissie ICT van de Tweede Kamer - waar met opzet de ICT-specialisten niet in zijn opgenomen - langzamerhand ook achter. Het onderzoek naar het foutlopen van een aantal grote ICT-projecten bij de overheid staat bol van de geheimtaal, en daar wil voorzitter Ton Elias van af, stelt hij tegenover NRC Handelsblad. "Het slaat nergens op. ICT is voor gewone mensen, niet iets voor tovenaarsleerlingen onder elkaar.”

Vendor lock-in
Renkema zegt er in NRC Handelsblad begrip voor te hebben dat de Kamerleden klare taal eisen van de betrokken ICT'ers. Tijdens de eerste hoorzitting op 25 april deden ze al pogingen het ICT-jargon in rechttoe-rechtaan bewoordingen te vatten - niet geheel naar tevredenheid van de ICT-deskundigen. Renkema ziet wel mogelijkheden: "Maak bijvoorbeeld van vendor lock-in klantverslaving. Dat dekt de lading wel."

Scope creep
De term 'scope creep' krijgt van Renkema de vertaling 'domeinverbreding' of 'projectvervaging'. Het uiteindelijke rapport van de commissie, dat in het najaar moet verschijnen, zou met behulp van Renkema ook leesbaar moeten zijn voor niet-ICT'ers.

Reacties: 6

U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.

Steven Verhoef / belangstellende
ICT handel



Wat ik niet snap is waarom overheden überhaupt opdracht geven om nieuwe ICT-producten te laten ontwikkelen.

Natuurlijk is de ICT-markt buiten gewoon progressief en voortdurend sterk in ontwikkeling maar dit maakt het nog niet noodzakelijk om deze markt dan maar met miljoenen te ondersteunen. Want exclusief is deze markt zeker niet. Een goed ICT-product heeft niet te klagen over een goede - en brede wereldwijde - afzet markt. Immers al die duizenden personenvervoersmaatschappijen willen een goed administratie- en registratie systeem!

Hoe bespottelijk is het dan dat overheden - ieder voor zich - met gemeenschapsgelden dergelijke systemen laten ontwikkelen? Er zijn zeer rijke private ondernemingen die zonder meer in staat zijn om eventueel samen met wetenschappelijke onderwijsinstellingen dergelijke systemen te ontwikkelen.

Het enige wat de overheden moeten doen is even wachten tot dat de blijkbaar zo gewenste systemen op de reguliere markt verschijnen.

Peter Schuttevaar / samenwerkingsprofessional
Klantverslaving is geen goede vertaling van vendor-lock in. Niemand is verslaaft aan de klant. De klant voelt zich daarentegen wel vastgeklonken aan een leverancier. Een veel betere vertaling zou dus zijn dat de leverancier zich invreet. Een woord als "leveranciersfuik" dekt de lading dan vele malen beter.



Ook scope-creep kun je beter vertalen als 'een verschuiving van het doel' dan van domein of project. Een woord als "doelinflatie" krijgt Renkema er van mij gratis bij.



Men kan mij bellen voor meer vertaalwerk.
Pim Kantebeen / persoonlijke titel
Ik ben het met de reactie van Peter Schuttevaar eens dat de term "klantverslaving" de lading niet dekt. Zijn suggestie "leveranciersfuik" klinkt mooi, maar is onvoldoende onderscheidend ten aanzien van verwante begrippen als "gedwongen winkelnering" en "koppelverkoop".



Een goede, onderscheidende term zou het gedrag van de leverancier moeten omschrijven. Bij een vendor lock-in dwingt de leverancier de klant tot aankoop van het ene product doordat een ander, reeds geleverd product is voorzien van technische belemmeringen. Ik zou daarom geneigd zijn om te spreken over “technische gijzelneming”, maar ik vraag me af of dit soort purisme de taal duidelijker maakt.

Anoniem
Wat is er gebeurd met de gewone, ordinaire begrippenlijst? Bestaat dat niet meer?



Als ik een stuk of artikel lees en ik begrijp een woord of zin niet, zoek ik gewoon even op internet. Ben ik er zo achter. Idioot om een dure figurant in te huren voor wat begripsbepalingen.
Jan Freie
de reacties geven aan dat men nadenkt over de termen, dat is winst.

ieder vakgebied probeert door eigen taal een groepsgevoel te kweken, waardoor de rest van de wereld afhaakt.

als je dat niet wil (en zo lees ik dit artikel) dan doet de commissie er goed aan om een taalkundige in te huren
P.P. Verroen / adviseur
Zou de commissie begrijpen dat zij eigenlijk zelf doet wat zij kritiseert? Dat zij in een reflex teruggrijpt op een leverancier van vroeger die met een oude methode een verkeerd begrepen probleem op een achterhaalde manier oplost?

De commissie denkt hier iets niet te begrijpen, en huurt “dus” een externe leverancier in waarvan zij denkt dat die wel begrijpt wat zij niet begrijpen, omdat zij denkt dat het probleem lijkt op problemen die deze deskundige vroeger goed op kon lossen.

En dat is precies hoe een leveranciersfuik werkt. Natuurlijk doet een leverancier het voorkomen alsof zijn aanbod de beste zwemrichting is naar elke oplossing, dat doen alle leveranciers.

Maar de koper zwemt zelf door niet te reflecteren op zijn ervaring, relaties en aanbestedingsdingetjes in een reflex de nering-fuik in.

Door Jan Renkema in te huren, zwemt de commissie in haar eigen leveranciersfuik. Ooit was Jan Renkema namelijk de taalkundige hofleverancier van heel Den Haag.

Anderen hierboven hebben al laten zien dat het nog maar zeer de vraag is of deze externe deskundige de huidige ICT-bestuurstaal wel verstaat, en of zijn “vertalingen” wel adequaat zijn.

Bovendien is deze inhuur-methode echt een oude hamer voor iets waarvan het nog maar de vraag is of het wel een spijker is.

Waarom niet een onbegrepen term posten op een forum “help de ICT-commissie termen vertalen” , bijvoorbeeld?

De ongevraagde reacties op dit artikel laten zien, dat de kwaliteit van deze kosteloze conceptuele burgerparticipatie niet voor die van de ingehuurde “externe deskundige” onder zullen doen.

Noch afgezien van de democratische meerwaarde. ICT is namelijk iets voor en van gewone mensen.

En van mij mag Jan Renkema dat forum best modereren.



(Trouwens, geen kwaad woord over de historische verdienste van Jan Renkema, ik zie hem als éminence in ons vakgebied, en zeker niet als een slinkse fuikenzetter.)

Advertentie