Fors lagere ICT-uitgaven in Ede door open source software

Een keus voor open source software kan wel degelijk leiden tot lagere ICT-kosten, blijkt uit de praktijk in Ede. De gemeente geeft aan softwarelicenties minder dan eentiende uit van wat andere gemeenten eraan spenderen.

Kwart goedkoper uit
De Rekenkamer constateerde in 2011 in een nogal bekritiseerd rapport dat er in ieder geval bij de rijksoverheid niet echt iets te besparen valt met een overstap op open source software. Maar in Ede is het verhaal anders. Door consequent op open source-oplossingen aan te sturen geeft de gemeente daar nu 92 procent minder uit aan softwarelicenties dan vergelijkbare gemeenten en vallen de totale ICT-uitgaven ongeveer een kwart lager uit.

Zachte dwang
Op een site van de Europese Commissie legt Bart Lindeboom, hoofd I&A van de gemeente Ede, uit op welke manieren de - geleidelijke - overstap naar (gratis) open source software gestalte heeft gegeven. Geen harde dwang, maar het voorzichtig laten bewegen van gebruikers in de gewenste richting. Zo kunnen ze op hun werkplek nog Microsoft Office gebruiken, maar niet meer vanuit huis, waar ze LibreOffice kunnen gebruiken. Om vertaalproblemen voor te zijn gebruiken steeds meer medewerkers daarom ook op kantoor LibreOffice. Een zelfde beperking geldt voor Outlook, waarvoor Zarafa (met webtoegang) als alternatief beschikbaar is. Verder heeft Ede onder andere Linux, Firefox, TYPO3, zaaksysteem.nl, MySQL en PostgreSQL (beide databases), Nagios (voor beheer), Asterisk (telefooncentrale) en OpenWAVE (voor omgevingsvergunningen) als open source software in gebruik genomen.

Niet heilig
Open source is niet heilig, stelt Lindeboom; bij aanbestedingen staat voorop dat het vooral goedkoop moet. En eisen omtrent bijvoorbeeld een minimale omzet van de leverancier zijn uit de aanbestedingsdocumenten weggelaten. In de praktijk blijken dan open source-oplossingen als beste optie boven te komen drijven.

56 euro
Ede neemt deel aan de Benchmark ICT-kosten van Berenschot. Uit de cijfers blijkt dat de ICT-beheerkosten in 2012 5 á 10 procent boven het landelijk gemiddelde lagen. Maar de kosten van softwarelicenties per gemeentelijke FTE zijn inmiddels teruggebracht tot 56 euro per jaar, terwijl dat vergelijkbare gemeenten 731 euro per FTE kost. Het toale ICT-budget is teruggebracht naar 6 miljoen euro per jaar.

Oracle-licenties
Een grote uitdaging ziet Lindeboom in het uitfaseren van de afhankelijkheid van database-leverancier Oracle. Veel gemeentelijke applicaties vergen een Oracle-database voor het opslaan van gegevens; zo ook de software van huisleverancier Centric. Met die laatste zegt Lindeboom de strijd te hebben verloren, maar inmiddels heeft Centric tegenover Automatisering Gids voor een 'eerste product' ondersteuning van de open-source variant PostgreSQL beloofd. Licentiekosten voor Oracle kunnen ook fors oplopen bij samenwerkingsverbanden. De oprichting van Omgevingsdienst De Vallei, waarin Ede, Barneveld, Nijkerk, Scherpenzeel en Wageningen samenwerken, leidde door de herschikking van systemen tot een rekening van Oracle voor extra licenties ter waarde van 80.000 euro, plus nog eens jaarlijks 20 procent daarvan voor softwareonderhoud.