Ambtenaren mogen businessclass blijven vliegen

Hoewel Nederlandse ambtenaren steeds vaker en luxer naar Caribisch Nederland vliegen voor een bezoek aan de BES-gemeenten (Bonaire, Sint Eustatius en Saba) vindt staatssecretaris Raymond Knops van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties het niet nodig om het afwegingskader voor het nut en de noodzaak van de reis aan te scherpen of de reisregeling buitenland aan te passen.

Toename businessclass tickets
Vorige maand gaf het ministerie na een Wob-verzoek een lijst vrij met de kosten van dienstreizen van bewindslieden en ambtenaren naar Caribisch Nederland van 2013 tot en met 2018, uitgesplitst naar bestemming, ministerie en hotel- en ticketkosten. Die laatste kosten zijn uitgesplitst in businessclass en economyclass tickets. Nederlandse ambtenaren maken dienstreizen naar Caribisch Nederland om daar toezicht te houden op onder meer politie, infrastructuur en onderwijs. Uit de cijfers valt af te lezen dat niet alleen het aantal dienstreizen in die periode flink is toegenomen, maar ook het aantal businessclass tickets. De totale kosten voor alle vliegreizen in 2018 naar Caribisch Nederland waren ruim 1,6 miljoen euro. Met hotelkosten en binnenlands reiskosten erbij iets meer dan 2 miljoen euro.

Infrastructuur en Waterstaat koploper
In vijf jaar tijd steeg het aantal tickets met meer dan 50 procent. Vorig jaar werd de helft van de totale ticketkosten (ruim acht ton) uitgegeven aan 227 businessclass tickets. Gemiddeld kostte een dergelijk ticket 3600 euro. Aan economyclass tickets werd ook ruim acht ton uitgegeven, alleen ging dat om 1248 tickets. Overigens gaven de ministeries in 2017 ook iets meer dan 8 ton aan 208 businessclass tickets uit. Toen waren er slechts 782 tickets voor economyclass gekocht voor ruim 6,5 ton. Door het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat werden in 2018 de meeste businessclass reizen (58) aangeschaft, gevolgd door het ministerie van Justitie en Veiligheid (39, tot en met november 2018).

Reizen noodzakelijk voor kabinetsambities
Reden voor ChristenUnie Kamerlid Nico Drost om aan staatssecretaris Knops te vragen of hij het ook ongepast vindt dat bovenmatig veel geld wordt uitgegeven aan (luxe) reiskosten, juist gezien de beperkte omvang van de eilanden en het financieel toezicht vanuit Nederland. Knops vindt niet dat ‘bovenmatig veel geld wordt uitgegeven aan reiskosten’. Volgens hem zijn de reizen noodzakelijk om ambities van het kabinet vorm te geven, zoals ondersteuning bieden bij het opzetten van het vliegveld, verbetering van financieel beheer, versterking van bestuur en uitvoering van projecten in kinderopvang en landbouwontwikkeling. ‘Deze ondersteuning op locatie is een onmisbare schakel in de praktische samenwerking die het kabinet voorstaat.’ Verder is de investering noodzakelijk om het leven en het voorzieningenniveau van de inwoners te verbeteren. Daarin ligt volgens Knops de verklaring voor de toename in het aantal reizen, maar ook in de nasleep van de orkaan Irma in 2017.

Geen reden voor aanpassing reisregeling
Volgens Knops wordt bij elke dienstreis zorgvuldig gekeken naar het nut en de noodzaak van de reis. Het doel van het bezoek wordt afgewogen tegen de kosten en er wordt rekening gehouden met de reisduur in combinatie met de beperkte uitvoeringskracht van de eilanden. Aanscherping van het afwegingskader, waar Drost specifiek naar vroeg, acht hij niet nodig. Op de vraag van Drost waarom het aandeel businessclass tickets zo is toegenomen wijst Knops op de harmonisatie van het reisbeleid dat per 1 januari 2017 rijksbreed is ingevoerd. In de Reisregeling buitenland is toen een urennorm opgenomen die zegt dat de ambtenaar recht heeft om businessclass te vliegen als de reis zes uur of langer duurt. Dit is geen verplichting. De beslissing wordt door de ambtenaar zelf genomen. ‘Minister Ollongren en ik zien geen reden om de Reisregeling buitenland aan te passen.’