Inzet sociale teams helpt bestrijding laaggeletterdheid

Sociale teams kunnen een prominente rol spelen bij de opsporing en aanpak van laaggeletterdheid. Dat gebeurt onder meer in de Drentse gemeente Borger-Odoorn en in Breda.

Volgens de Algemene Rekenkamer is het probleem van laaggeletterd- en laaggecijferdheid in Nederland bijna twee keer groter dan tot voor kort werd aangenomen. Landelijke schattingen luidden dat het om 1,3 miljoen inwoners gaat, maar volgens de Algemene Rekenkamer betreft het 2,5 miljoen mensen. Wie in een snel digitaliserende wereld niet kan omgaan moderne technologie is ook laaggeletterd, vindt de Rekenkamer.

Rijk schiet tekort

‘De doelen van het kabinet zijn alleen gericht op taal, bescheiden en niet gericht op “geletterd worden”’, aldus de Rekenkamer, die vindt dat de aanpak door het rijk tekort schiet. De doelgroep groeit door nieuwkomers en meer ouderen. Minister Bussemaker van Onderwijs heeft in reactie op de publicatie van de Rekenkamer laten weten dat ze niet verwacht dat het aantal laaggeletterden snel zal dalen, ondanks de inzet van vele docenten, vrijwilligers en maatschappelijke organisaties. Maar een lokale aanpak van het vraagstuk helpt wel degelijk, zegt Merel Heimers Visser, directeur van de stichting Lezen & Schrijven. ‘Meer gemeenten zouden op grotere schaal screeningsinstrumenten moeten inzetten als de Taalmeter’, vindt zij. In Borger-Odoorn bijvoorbeeld zullen alle sociaal werkers verplicht en structureel in hun intakegesprekken een vraag over geletterdheid opnemen. De Taalmeter die zij al op bescheiden schaal gebruiken, geeft een indicatie of iemand mogelijk een achterstand heeft.

Consultatiebureau

In Breda begint de aanpak van laaggeletterdheid al op het consultatiebureau, zegt wethouder Miriam Haagh (PvdA), wethouder Zorg, Welzijn, Onderwijs en Dienstverlening. Ouders krijgen daar te horen dat ze een koffertje mogen ophalen met onder meer een voorleesboek. ‘De medewerkers daar zijn gericht op een brede gezinsaanpak’. De decentralisaties bieden volgens Haagh een uitgelezen kans om te alfabetiseren. ‘Sociale wijkteams, jeugdhulp en jeugdgezondheidszorg brengen ons dicht bij mensen.’ Professionals in de Bredase instellingen zijn volgens de wethouder getraind in het herkennen van laaggeletterdheid.

Schuldhulpverlening

‘Laaggeletterdheid brengt hoge maatschappelijke kosten met zich mee en gaat bijna altijd samen met andere problemen, zoals armoede en schulden’, aldus Heimers Visser. Zij voorziet een tweedeling in de maatschappij. Haar stichting adviseert gemeenten om alfabetiseringsinspanningen te laten aansluiten bij de huidige ontwikkelingen in het sociale domein. In het bijzonder de inzet van wijkteams en inpassing bij schuldhulpverlening.

Lees het volledige artikel in Binnenlands Bestuur nr. 8 van deze week.